روش شناسی علوم انسانی (Feb 2013)
تحلیل محتوای کیفیِ قیاسی و بهرهگیری از آموزه‌های اسلامی در علوم اجتماعی
Abstract
مراجعه به متون مقدس اسلامی بر اساس پرسش‌های علوم اجتماعی، یک راه بهرهگیری از آموزه‌های اسلامی و زمینه‌ساز نظریهپردازی دینی در این حوزه است. این جستار، به اختصار، به بررسی کاستیها، بایسته‌ها و مزایای روش‌ها و فنونی می‌پردازد که در علوم اسلامی و اجتماعی برای دستیابی به پاسخ‌های معتبر این متون بدان پرسش‌ها مطرح‌اند. تحلیل محتوای کیفی قیاسی که دانش موجود را برای فهم متون به کار می‌گیرد، به عنوان رویکرد روشی متناسب با اینگونه پژوهش‌ها برگزیده است؛ و می‌کوشد قابلیت‌های آن را در برآوردن این مهم و، به‌ویژه، رعایت ضوابطی بیازماید که علوم اسلامی برای فهم معتبر متون مقدس قائلند. یافته‌ها نشان می‌دهند این رویکرد، ویژگی‌های لازم را برای این فهم و ظرفیت پرهیز از کاستیها، رعایت بایسته‌ها و بهرهگیری از مزایای یاد شده را دارد؛ و در صورت حصول این معیارها می‌تواند زمینه‌ساز تفسیری از این متون باشد که از نگاه هر دو حوزه، روایی و پایایی لازم را دارد.
