پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام (Sep 2019)
Analysis of the role of court competitions in the rise and fall of Fath Ali Khan Daghestani
Abstract
در اواخر حکومت صفویان به دلیل ضعف پادشاهان این سلسله رقابت‌ها برای کسب مقامات مختلف بالا گرفت. دراین‌بین مهم‌ترین منصبی که افراد درصدد کسب آن بودند مقام اعتمادالدوله بود که بعد از شاه نفر دوم محسوب می‌شد. فتحعلیخان داغستانی در زمان شاه سلطان حسین توانست این منصب را به دست بیاورد. او از قوم لزگی و سنی مذهب بود. رسیدن او به چنین مقام مهمی در حکومت شیعی صفویان نشان از آن دارد که وی به‌خوبی با راهکارهای رسیدن به قدرت در حکومت صفویان آشنا بوده است. عاملی که سبب ترقی او شد کسب مقام قوللرآغاسی (منصبی نظامی مختص غلامان) بود. صاحب این منصب می‌توانست با ابراز لیاقت و یا به هر نحو دیگری که دل شاه را به دست بیاورد، هم صاحب نفوذ سیاسی و هم صاحب ثروت شود. نمونه برجسته این مورد الله‌وردیخان و پسرش امامقلی خان در دوران شاه‌عباس اول می‌باشند. فتحعلیخان داغستانی نیز از طریق این مقام به مقام بالاتر (اعتمادالدوله) رسید. فتحعلیخان را می‌توان آخرین فرد تقریباً کاردان دربار صفویان دانست. با این روی سیاست‌های وی با مخالفت و دشمنی گروه‌های دیگر (بخصوص ترکان و تاجیکان) مواجه شد که درنهایت منجر به کودتایی از سوی دشمنان علیه وی شد. این پژوهش باهدف بررسی و تبیین رقابت‌های درباری و نقش این رقابت‌ها در صعود و سقوط فتحعلیخان داغستانی در زمان شاه‌سلطان حسین، به انجام رسیده است. روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای انجام‌شده است.
Keywords
