İşletme Bilimi Dergisi (Dec 2018)
GİRİŞİMCİNİN PERSPEKTİFİNDEN KENDİ GİRİŞİMSEL BAŞARI DEĞERLENDİRMESİ VE BAĞLAM TARTIŞMASI
Abstract
Amaç ve Problem: Bu çalışmanın amacı, öznel girişimsel başarı literatüründe ihmal edilen “bağlamın” etkisini ortaya koymaktır. Öznel girişimsel başarı, girişimcinin ne yaptığında ve nereye ulaştığında kendisini başarılı gördüğü ile ilgili bir durumdur. Literatürde; ekonomik bir birim olan işletmenin kurucusu ve çoğu zaman yöneticisi olan girişimcilerin, rasyonel bir varlık olmalarının gereği olarak ekonomik hedeflerini gerçekleştirme oranına göre kendilerini başarılı bulacağı öngörülmektedir. Wach ve arkadaşları (2016), girişimsel başarı değerlendirmesinde ekonomik kriterlerin yanında, eş önem düzeyine sahip başka başarı kriterlerinin de olabileceğini iddia etmektedirler. Ancak Wach vd., geliştirdikleri girişimsel başarı kriterlerinin bütün girişimciler için geçerli ve kültürler-arası değişmez olduğunu varsayarak, “öznel” girişimsel başarı değerlendirmesinde “bağlamın” rolünü göz ardı etmişlerdir. Bu göz ardı ediş girişimsel başarı literatürünün genel problemidir. Yöntem: Bu çalışmanın iddiası, ileri sürülen girişimsel başarı kriterlerinin yani öznel unsurların “bağlam” çerçevesinde şekillendiğidir. Bu iddiadan hareketle, ilk olarak, Wach vd. tarafından geliştirilen 17 maddelik ölçek 5’li Likert ölçüm düzeyiyle 100 girişimciye gönderilmiştir. Geri dönen 55 ankette girişimcilerin büyük bir kısmının önemli (4) ve kesinlikle önemli seçeneklerini (5) işaretlediği görülmüştür. Bu durumun “olanı” değil “olması gerekeni” yansıttığına yönelik şüphelerden hareketle, girişimciler için girişimsel başarı kriterlerinin önem düzeylerinin farklılaşacağı öngörülmüştür. Bu farklılaşmayı tespit etmek adına, farklı arka plana sahip 6 girişimci ile görüşme yapılarak AHS (Analitik Hiyerarşi Süreci) analizi uygulanmıştır. Girişimciler için girişimsel başarı kriterlerinin öneminin farklılaşmasının arkasında bağlamın etkisini tespit etmek adına, AHS analizindeki her bir ikili karşılaştırmadan sonra “niçin?” sorusu sorularak bağlama ilişkin detaylı nitel veri de elde edilmiştir. Bulgular: Bu şekilde üç aşamalı bir araştırma sonunda, girişimcilerin öznel başarılarını değerlendirirken farklı bağlamsal koşullardan etkilendikleri sonucuna varılmıştır. Sonuç Araştırma sonucunda, araştırmacıların geliştirdiği üç düzeyli bağlam modelini destekleyici veriler elde edilmiştir ve girişimsel başarı değerlendirmesinde 3 farklı bağlam düzeyinin etkisinin olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Buna göre “girişimciyi çevreleyen kurum temelli”, “girişimcinin temas halinde olduğu” ve “girişimcinin kendi ve firmasından kaynaklı” şeklinde 3 farklı bağlam düzeyindeki çeşitli alt bağlamsal faktörlerin girişimsel başarı değerlendirmesinde bir etkisinin olduğuna ulaşılmıştır. Bu alt bağlamsal faktörlerden özellikle “içerdiği formal/informal kurumlar”, “endüstri yapısı” ve “girişimsel özellikler”in “girişimcilerin kendini başarılı bulma” halini etkilediği tespit edilmiştir.
Keywords
