Regulacyjne instrumenty w polityce publicznej

Abstract

We współczesnych państwach cele polityki publicznej osiągane są coraz częściej przez zastosowanie instrumentów regulacyjnych. Istotne jest więc badanie ich właściwości teoretycznych, a także kontekstowe dookreślanie warunków skutecznego i efektywnego ich stosowania. W opracowaniu podjęta została próba analizy takich instrumentów regulacyjnych, jak standardy, miękkie prawo oraz samoregulacja. Wymienia się trzy rodzaje standardów regulacyjnych (celowe, wynikowe, specyfikacyjne). Wybór określonego standardu uwarunkowany jest często czynnikami kontekstowymi, a ponadto wiąże się z poważnym dylematem - czy powinny one być jednolite dla wszystkich podmiotów, które mają im podlegać, czy też powinny być zróżnicowane ze względu na pewne cechy regulowanych podmiotów. Autor analizuje tzw. "prawo niewiążące" (soft law) jako instrument regulacyjny, który jest stosowany zarówno w narodowych, jak i w międzynarodowych systemach regulacyjnych. Pojęcie to mieści się w granicach polityki regulacyjnej, a oznacza, że cele publiczne mogą być osiągane dzięki zastosowaniu miękkich, a czasami "nieformalnych" narzędzi, mogących okazać się w pewnych okolicznościach równie skutecznymi, jak typowe twarde narzędzia regulacyjne, które są opatrzone sankcją. W artykule podjęta jest również problematyka samoregulacji, oznaczająca zespół reguł, które podmioty gospodarcze wytworzyły w sposób dobrowolny (nieformalnie) i uznają wzajemnie za obowiązujące. Mogą to być również reguły formalne (np. kodeksów zachowań), które są w pełni egzekwowalne przed sądem. W podsumowaniu stwierdza się, że wybór instrumentów polityki regulacyjnej powinien zależeć od oceny stopnia dojrzałości struktur instytucjonalnych funkcjonujących w gospodarce, a także od zdolności podmiotów do adekwatnej reakcji na rynkowe sygnały informacyjne.

Keywords

• polityka publiczna
• regulacje
• instrumenty w polityce publicznej
• implementacja