مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (Feb 2023)
تجارب بیماران دیالیز صفاقی ایرانی در خصوص تصمیمگیری برای انتخاب نوع درمان جایگزینی کلیه: یک مطالعه کیفی
Abstract
زمینه و هدف: دیالیز صفاقی روشی مناسب و مقرون‌به‌صرفه برای جایگزینی عملکرد کلیه در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه است. با این وجود، در کشور ایران درصد بسیار کمی از بیماران مبتلا به نارسایی کلیه از دیالیز صفاقی استفاده می‌کنند که دلایل آن کمتر شناخته شده است. از این رو هدف این مطالعه تبیین تجارب بیماران ایرانی تحت دیالیز صفاقی در خصوص تصمیمگیری برای انتخاب روش درمان جایگزینی کلیه میباشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه کیفی 18 بیمار تحت دیالیز صفاقی ساکن در چهار استان کشور ایران مشارکت کردند. روش نمونه‌گیری از نوع هدفمند بود و داده‌ها با مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انفرادی جمع‌آوری شد. روش تحلیل کیفی از نوع محتوای مرسوم و با کمک نرم‌افزار 10MAXQDA بود. یافته‌ها: تحلیل متن مصاحبه‌ها منجر به ظهور سه طبقه اصلی شد: طبقه اول که تحت عنوان «استقلال تهدیدشده» شامل دو زیرطبقه وابستگی و فشار برای تصمیمگیری که خود زیرطبقه وابستگی نیز شامل سه زیرطبقه دیگر وابستگی در انجام امورات روزانه، وابستگی به خانواده، حیات وابسته به دیالیزبود. فشار برای تصمیمگیری نیز خود شامل دو زیرطبقه دیگر تحت عناوین تهدید جایگاه شغلی و اجتماعی و فقدان راه جایگزین بود. طبقه بعدی با عنوان فرهنگ نامطلوب حاکم بر سیستم درمان که تحت زیرطبقه اصلی فقدان تصمیمگیری مشارکتی که این نیز به نوبه خود به دو زیرطبقه ارجحیت نظر پزشک و بی-توجهی به منشور حقوق بیمار تقسیم‌بندی گردید. نتیجه‌گیری: باید تمام عوامل، یعنی عوامل و شرایط بیمار به همراه فرهنگ منطقه و توجیه بیمار و درصورت نیاز خانواده وی با توجه به ماهیت مزمن بیماری و درگیر بودن همیشگی اعضای خانواده بیمار در این فرایند، دادن اطلاعات کافی و موثق و ایجاد دسترسی باز به این اطلاعات برای بیمار و خانواده در نظر گرفتنه شود. در این راستا، تصمیمگیری مشارکتی بهترین، مؤثرترین و رضایت بخش‌ترین حالت ممکن از انواع تصمیمگیری برای بیمار خواهد بود.
