Tetkik (Mar 2023)
Muhammed Hâdi Ma‘rifet’in Modern Dönem Şiî Tefsir Tarihi Eseri et-Tefsîr ve’l-müfessirûn fî sevbihi’l-kaşîb Üzerine Bir İnceleme
Abstract
Muhammed Hâdi Ma‘rifet, modern dönem tefsir tarihi edebiyatının en önemli simalarından birisidir. Tefsir tarihine dair telif etmiş olduğu eseri, birçok çalışmaya kaynaklık etme potansiyeline sahiptir. Bu çalışmada müellifin et-Tefsîr ve’l-müfessirûn fî sevbihi’l-kaşîb adlı eserini farklı yönleriyle tanıtmak ve bu eser çerçevesinde Şîa’nın tefsir tarihine bakışını ortaya koymak amaçlanmıştır. Ma‘rifet, et-Tefsîr ve’l-müfessirûn fî sevbihi’l-kaşîb adlı eserini, M. Hüseyin ez-Zehebî’nin et-Tefsîr ve’l-müfessirûn adlı eserinde Şiî tefsirler ve müfessirlerle ilgili verdiği yanlış bilgileri düzeltmek ve eserdeki eksiklikleri tamamlamak için telif etmiştir. Bundan dolayı müelliflerin kitapları bazı açılardan mukayese edilmiştir. Tespit edildiği üzere Ma‘rifet, tefsir faaliyetlerini altı merhalede ele almıştır. Tefsirin günümüze kadar geçirdiği merhalelere dair bilgiler verdikten sonra farklı mezheplere mensup müfessirlerin tedvin ettiği birçok tefsiri Şiî pen-cereden tanıtmış ve özellikle Farsça ve Şiî tefsirlere dair önemli bilgiler nakletmiştir. Bazı tefsirlerin tanıtımına ise gerekli ihtimamı göstermemiştir. Tefsirlerin tanıtımında zengin bir tasnif sistemi benimsemiştir. Ele aldığı konularda Ehl-i sünnet ve Şîa’nın temel kaynaklarını yoğun olarak kullanmıştır. Zehebî’yi yer yer tenkit etmekle beraber özellikle tefsirlerin tanıtımında kendis-inden çokça istifade etmiş, bazı tefsir ve müfessirleri tanıtırken mezhebî kaygılarla hareket etmiş fakat ele aldığı meselelerde mutaassıp davranmamıştır.
Keywords
