شاخص توان علمی: الگویی برای سنجش و مقایسه باروری علمی رشته‌ها

Abstract

هدف این پژوهش، ارائه الگویی ترکیبی (کمّی و کیفی)، سازوکاری مقایسه‌ای و فرمولی ساده ولی در عین حال جامع برای سنجش قدرت و ضعف رشته‌های علمی به منظور تحلیل حوزه‌های علمی در سطوح ملی و جهانی است. با استفاده از شاخصهای مختلف علم‌سنجی، فرمول ارائه شده در عرصه مقاله‌های نمایه‌ شدة حوزه علوم اجتماعی کشور مالزی در SSCI طی یک دوره ده ساله (1999-2008) مورد آزمون قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد: 1- تکیه صرف بر یک شاخص علم‌سنجی نمی‌تواند ابزاری چندان کارآمد برای ارزیابی برونداد علمی باشد 2- «شاخص توان علمی» معرفی شده در این پژوهش می‌تواند مبنای کمّی قابل اطمینانی برای مقایسه و سنجش قدرت و ضعف رشته‌های درون یک حوزه مشخص باشد. محاسبه شاخص توان علمی بر مبنای تعداد انتشارات، تعداد استناد، تعداد استناد نشده‌ها، حجم انتشارات و استنادهای مجموعه است. در این شاخص، داده‌ها برحسب نوع مدرک، دوره زمانی، موضوع و پنجره استنادی محاسبه و نرمال‌سازی و بر این اساس، امکان مقایسه رشته‌های درون حوزه میسر می‌گردد.