Velika strategija Sjedinjenih Država – da li je kucnuo čas za uravnotežavanje s obale?

Abstract

U vremenu kada unipolarni trenutak počinje da jenjava, a svet multipolarnosti nadolazi, odvijaju se akademske debate o budućoj velikoj strategiji Sjedinjenih Država. Cilj ovog rada je da pruži doprinos toj debati kroz analizu uravnotežavanja s obale (offshore balancing), predloga velike strategije koji dolazi iz neorealističkog akademskog tabora. Ključno istraživačko pitanje na koje ovaj članak odgovara jeste – da li je uravnotežavanje s obale danas najpodesnija strategija za ostvarivanje vitalnih nacionalnih interesa Sjedinjenih Država (SAD)? Uzimajući moguću primenu ove strategije u Persijskom zalivu kao studiju slučaja – jednom od tri ključna regiona za nacionalne interese SAD – pokazaću da nije sazrelo vreme za strategiju uravnotežavanja s obale i da pati od sličnih manjkavosti kao i trenutna strategija dubokog angažovanja: prvo, povremeno ignoriše lekcije iz istorije i činjenice iz sadašnjosti; drugo, zanemaruje opasnosti vakuuma moći i izmenjeni strateški kontekst koji bi nastao američkim povlačenjem; treće, preterano se uzda u saveze u čiju delotvornost i sami realisti poslovično sumnjaju i četvrto, zanemaruje činjenicu da u XXI veku dobijaju na značaju asimetrične pretnje na koje je teško brzo i efikasno odgovoriti. Na kraju, iznosim tvrdnju da će uravnotežavanje iz daljine verovatno biti velika strategija SAD-a 2050. godine, ali da će do tada primat imati strategija selektivnog angažovanja.

Keywords

• sjedinjene države
• velika strategija
• nacionalni interes
• uravnotežavanje s obale
• persijski zaliv
• neorealizam