Beden Dili Çalışmalarında Unutulan Bir Eser: “Yüz İfadelerinin Tefsiri Hakkında Tecrübi Bir Tetkik”

Abstract

İletişim, sözlü ve sözsüz olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilmektedir. Sözlü iletişimin ifade aracı dil iken, sözsüz iletişimin ifade araçları, baş, yüz, bedenin çeşitli bölümleri ya da bir bütün olarak bedenin bizzat kendisidir. Sözsüz iletişimin en temel unsuru olan beden dili; jest, mimik ve vücut hareketleri ile gerçekleştirilen iletişim şeklidir. 1960’lı yılların ortalarında dünya literatüründe “yeni bir alan” olarak sunulan beden dili, aslında ülkemizde 1930’lı yıllarda gündeme gelmiş bir çalışma alanıdır. İstanbul Üniversitesi Tecrübi Psikoloji Doçenti Mümtaz Turhan, 1938 yılında doçentlik tezi olarak takdim ettiği “Yüz İfadelerinin Tefsiri Üzerine Tecrübi Bir Tetkik” başlıklı eserinde, beden dilinin bir alt boyutu olan mimikler üzerine deneysel bir çalışma gerçekleştirmiştir. 1941 yılında ise bu çalışması kitap olarak yayımlanmıştır. Turhan eserinde, mimiklerin müstakil olarak anlaşılamayacağını, onların ancak bir bağlam içerisinde anlam taşıyacağını ve bu doğrultuda ancak bir bağlam içerisinde yorumlanmasının mümkün olacağını yaptığı bir dizi deneyle kanıtlamıştır. Turhan, bu çalışmasıyla sadece ülkemizde değil, dünya bilim literatüründe de ilk beden dili çalışanlardan biri olmuştur. Ancak ülkemizde yapılan yayınlara bakıldığında, Turhan’ın çalışmasının göz ardı edildiği, unutulduğu görülmektedir. Bu problem durumundan hareketle, bu çalışma Mümtaz Turhan’ın “Yüz İfadelerinin Tefsiri Hakkında Tecrübi Bir Tetkik” eserini tanıtmayı ve bu eserin beden dili açısından önemini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Keywords

• Beden Dili