فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان (Oct 2020)
تحلیل محتوای سیاست‌های توسعه کارآفرینی در برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور
Abstract
یکی از اسنادی که به‌عنوان سند بالادستی و هدایتگر توسعه، مبنای عمل مجریان قرار دارد، برنامه‌های پنجساله توسعه کشور است. هدف تحقیق حاضر، پاسخ به این پرسش محوری است که در برنامه‌های پنجساله توسعه کشور به-مثابه یکی از بالاترین سندهای هدایت‌کنندۀ جریان توسعه، تا چه اندازه توسعه کارآفرینی در سیاست‌گذاری‌های ملّی مورد توجه قرار گرفته است؟ برای پاسخ‌گویی به این سوال از تکنیک تحلیل محتوای کمّی و رویکرد به‌کارگیری قیاسی مقوله‌ها استفاده شد. نظریه مبنایی درنظر گرفته شده برای تحلیل محتوای سیاست‌ها، «مدل الفبای کارآفرینیِ» دیده‌بان جهانی کارآفرینی، در سه سطح و به ترتیبِ مولفه‌های سه‌گانۀ ایجاد و تقویت نگرشهای کارآفرینانه، بروز رفتارهای کارآفرینانه و بهبود نتایج کارآفرینانه است. جامعه آماری پژوهش، برنامه‌های پنجساله توسعه کشور بوده است. دسته‌بندی گزاره‌های مرتبط با توسعه کارآفرینی بر اساس فرآیند کدگذاری در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد و داده‌ها در فرم کدگذاری به‌عنوان ابزار گرد‌آوری داده‌ها جمع‌آوری شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد اگرچه بازگویی واژگان کارآفرین، کارآفرینی و کسب‌وکار، در محتوای برنامه‌های اول تا ششم توسعه با رشد همراه بوده؛ لیکن سیاست-های تدوین شده از نظر مولفه‌های مدل توسعه کارآفرینی تناسب چندانی با یکدیگر نداشته و بیشترین توجه، به رفتارها و نتایج کارآفرینانه و سپس به نگرشهای کارآفرینانه معطوف بوده است. این در حالی‌است که بر اساس نظریات توسعه کارآفرینی، ابتدا بایستی نگرشهای کارآفرینانه شکل گرفته و تقویت شوند و با تکیه بر آن است که رفتارها و نتایج کارآفرینانه توسعه می‌یابند. در نهایت بر پایۀ فرآیند و یافته‌های این پژوهش، پیشنهادهایی برای سیاست‌گذاری توسعه کارآفرینی ارائه شد.
Keywords
