اقتصاد کشاورزی و توسعه (Feb 2024)
تحلیل و مقایسة آثار سرریز نوسانهای نرخ ارز بر قیمت محصولات پروتئینی در مناطق شهری و روستایی ایران
Abstract
از مهم‌ترین دلایل عدم دسترسی پایدار افراد به محصولات پروتئینی را باید در نوسانهای قیمتی پرتکرار مرتبط با این محصولات جستوجو کرد، به‌گونه‌ای که با نوسان قیمت این محصولات، تأمین پایدار و مناسب آنها از سوی خانوارها با دشواری مواجه و از میزان رفاه مصرف‌کنندگان کاسته می‌شود. هدف مطالعه حاضر تحلیل و مقایسه آثار سرریز نوسانهای نرخ ارز بر قیمت محصولات پروتئینی در مناطق شهری و روستایی ایران بود؛ و بدین منظور، از داده‌های سری زمانی اردیبهشت 1381 تا آذر 1400 و مدلهای گارچ (GARCH) چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که وقوع تکانه در بازار ارز به بازار شیر، پنیر و تخم‌مرغ در مناطق شهری منتقل و به صورت معنی‌دار، به تمامی بازارهای محصولات پروتیینی در مناطق شهری سرریز می‌شود؛ در عین حال، بروز تکانه ارزی بر نوسانهای بازارهای گوشت قرمز و سفید و آبزیان در این مناطق تأثیر نمی‌گذارد. در مناطق روستایی نیز همچون مناطق شهری، ایجاد تکانه‌های ارزی به بازار گوشت قرمز و سفید منتقل نمی‌شود؛ با این همه، در مناطق روستایی، برخلاف مناطق شهری، نوسانهای ایجادشده در بازار ارز به بازار گوشت قرمز و سفید سرریز نمی‌شود. همچنین، در مناطق روستایی، سرریز نوسان در میان بازارهای محصولات پروتئینی عمدتاً در جهت معکوس اتفاق می‌افتد. در نهایت، بر اساس نتایج پژوهش حاضر، تعدیل سیاست‌گذاری‌ها از سمت سیاست‌های حمایت از مصرف‌کنندگان به سوی سیاست‌های حمایت از تولیدکنندگان با هدف افزایش عرضه و تنظیم قیمت محصولات پروتئینی مورد تأکید قرار گرفت.
Keywords
