بهینه‌سازی تخصیص بار آلودگی در رودخانه کر با رویکرد تجارت مجوز تخلیه بار آلودگی

Abstract

در این پژوهش به‌منظور مدیریت کیفی رودخانه کر، روشی باهدف حداقل سازی هزینه­های حفظ محیط ­زیست و تأمین استاندارد کیفیت آب رودخانه با توجه به جنبه­های اجرایی سیاست­ها ارائه‌ شده است. پس از شناسایی منابع آلاینده در رودخانه کر و گروه­بندی آ­ن­ها، برای هر گروه تخلیه‌کننده سناریوهای تصفیه فاضلاب در نظر گرفته شد و هزینه مربوط به هر سناریو محاسبه گردید. با توجه به خطاها و عدم قطعیت‌های ذاتی در برآورد هزینه­های تصفیه و جریمه­ نقض استانداردهای کیفیت آب یک روش تصادفی با ترکیب رویکردهای تصمیم­گیری و روش شبیه­سازی مونت­کارلو برای شناسایی بهترین سناریوهای تصفیه ایجاد شد. رویکردهای تصمیم­گیری مورداستفاده جهت افزایش قابلیت اجرایی برنامه‌های تجارت بار آلودگی و بررسی مطلوبیت تخلیه‌کنندگان شامل گزینش اجتماعی تصادفی (SSCR)، چانه­زنی بازگشتی تصادفی (SFB) و تصمیم­گیری چندمعیاره تصادفی (SMCDM) است که هر رویکرد شامل روش­های مختلفی است. درنهایت، به‌منظور کاهش هزینه­ها و ایجاد انگیزه در تخلیه‌کننده‌ها برای مشارکت داوطلبانه در حفاظت کیفی رودخانه، گزینه برتر توسط هر رویکرد براساس معیار هزینه، به‌عنوان مجوز اولیه تخلیه بار آلودگی وارد مدل بهینه­سازی، سیستم نسبت-تجارت توسعه‌یافته (ETRS) می­گردد. نتایج حاصل از اجرای مدل­ پیشنهادی نشان می­دهد براساس رویکرد SSCR، هزینه­ها به میزان 53/4 درصد و رویکرد SFB، هزینه‌ها به میزان 73/1 درصد کاهش می­یابد درحالی‌که توافق نسبی بین منابع آلاینده فراهم می­کند. هم‌چنین براساس رویکرد SMCDM، هزینه­ها به میزان 5/24 درصد کاهش می­یابد، اما ازنظر منابع آلاینده کم‌تر قابل‌قبول است، زیرا علاوه بر توزیع بهینه نارضایتی در بین ذی‌نفعان، تلاش می­شود گروه­های تخلیه‌کننده به یک گروه تبدیل شود که حالت پویای قدرت موجود در بین گروه­ها در شرایط واقعی در نظر گرفته نمی­شود.

Keywords

• تخصیص بار آلودگی
• رویکردهای تصمیم‌گیری
• سیستم نسبت-تجارت توسعه‌یافته
• عدم قطعیت