Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi (Jun 2015)
İNSANİ KALKINMA ENDEKSİNE GÖRE TÜRKİYE’NİN EĞİTİM ENDEKS GÖSTERGELERİNİN OECD ÜLKELERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI
Abstract
Kalkınma İkinci Dünya Savaşından sonra GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla) gibi salt ekonomik değerlerile ölçülmüştür. 1970'ler ile birlikte kavramın insani boyutu incelenmeye başlanmış ve kalkınma için yalnızca ekonomik göstergelerin iyileştirilmesinin yeterli olmayacağı görülmüştür. Günümüzde ekonomik kalkınmayla ilgili zengin bir kavramsallaştırma oluşturulmuştur. Kalkınma, GSMH, eğitim, sağlık, yaşam standartları, yoksulluk ve eşitlik gibi birçok kavramla birlikte ele alınmaya başlanmıştır. Ekonomik kalkınmanın ölçülmesinde kapsamlı endekslere ihtiyaç duyulmuştur 1990’dan itibaren her yıl Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yapılan, ülkelerin kalkınmışlık seviyesini eğitim, sağlık ve yaşam düzeyleriyle ölçen, kalkınmanın insani boyutunu ele alan, İnsani Gelişme Endeksi (İGE)’dir. Bu çalışmanın ilk bölümünde kalkınma kavramı, teorik olarak tarihsel bir perspektifte açıklanmış, göstergeler ve kalkınmayı ölçme yönündeki endekslerle ele alınmıştır. İkinci bölümde ise UNDP tarafından her yıl yapılan İnsani Gelişme Endeksi (İGE) ve İGE alt endeksi olan Eğitim Endeksi'nin Türkiye göstergeleri zaman dizisi kapsamında analiz edilmiştir. Türkiye'nin eğitim alanında kalkınmışlık düzeyinin tespiti için, Türkiye’nin göstergeleri OECD ülkeleri ile karşılaştırılmıştır. Çalışma insani gelişme endeksi içindeki eğitim göstergelerine ve Türkiye'nin pozisyonuna dikkat çekmektedir. Çalışmada Türkiye’nin insani gelişme düzeyinin yeterli seviyede olmadığı ve eğitim göstergelerinin OECD ülkelerine göre düşük olduğu saptanmıştır.
Keywords
