Akademik İncelemeler Dergisi (Apr 2022)
1993 – 2010 Yılları Arasında “Kalan Müzik Şirketi”nde Yer Alan Türk Halk Müziği Albüm Kapaklarının Göstergebilimsel Açıdan İncelenmesi
Abstract
Geçmişten günümüze yaşamımızın her alanına nüfuz eden göstergebilim, iletişim aracı olarak da birçok alan sunmaktadır. Sanatsal açıdan bakıldığında edebiyat, sinema, müzik gibi alanlar iletişim araçları açısından önemli disiplinlerdir. Bu disiplinlerle birlikte kullanılan grafik tasarımında bahsedilen alanlara önemli katkısı bulunmaktadır. Özellikle müzik alanında grafik tasarımın çok önemli bir yere sahip olduğunu söylemek mümkündür. Grafik tasarım, müziğin gücüyle birleştiğinde hafıza oluşturabilecek imgeler yaratabilmektedir. Bu nedenle albüm kapaklarında ve konser afişlerinde kullanılan grafik tasarımın oldukça güçlü bir etkiye sahip olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca tasarımlarda kullanılan sembol ve imgeler, göstergebilim yönünden değerlendirildiğinde görülen manzaranın arkasında yatan anlamları görmemizi sağlamaktadır. Bu tasarımlar müziğin birçok alanında olduğu gibi Türk Halk Müziği alanında da albüm kapaklarının göstergebilim açısından etkin bir yere sahip olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle albüm kapakları ile geçmişten günümüze evrensel müziklerin dinleyiciye ulaşmasına vesile olan firmalardan birinin de Kalan Müzik Şirketi olduğu tespiti yanlış olmayacaktır. Bu çalışmada, 1993 ve 2010 yılları arasında Kalan Müzik Şirketi’nde, Türk Halk Müziği alanında yer alan bazı albüm kapakları, Ferdinand de Saussure’ün göstergebilim kuramında sınıflandırmış olduğu gösteren ve gösterilen şeklindeki kavramları kullanılarak, iki grupta tablolaştırılıp incelenmiştir. Bahsedilen tarihler arasında yer alan albüm kapakları incelenip kapak ismi ve grafik tasarımı birbirleriyle uyumlu olup olmadığı değerlendirilip ortaya konulmuştur. Buna göre 2004 öncesindeki kapaklarda, daha çok sanatçıyı öne çıkaran fotoğraflar kullanıldığından bu tarihlerdeki tasarımların göstergebilim açısından uygun olmadığı kanaatine varılmıştır. 2004 ve 2010 yıllarındaki görsellerde ise zengin bir sunum hakimdir ve kapak görsellerinin göstergebilim açısından özdeşleştiği görülmektedir. Türk Halk Müziği kapaklarının geçmiş görsellerinde geleneksel görüntüler hâkimken günümüze yaklaştıkça modern ve geleneksel görselliğin harmanlandığı, albümün ismi ve tasarımı ile özdeşleşen albüm kapaklarının giderek arttığı görülmektedir.
Keywords
