İDEOLOJİK SAVAŞ ALANI OLARAK ENVER GÖKÇE ŞİİRİ

Abstract

Sovyet Rusya'sında 1930'larda şekillenen sosyalist gerçekçilik, Marksist sanat anlayışının uç ve görece saptırılmış bir yorumu olarak edebiyat dünyasında etkili olmuştur. Nâzım Hikmet'in yolunda şiire başlayan ve 1940 Kuşağı diye isimlendirilen şairler, eserlerindeki ideolojik zemin dolayısıyla, bu anlayışın Türk edebiyatındaki temsilcileri sayılırlar. Bilhassa tematik ortaklıkları noktasında bu adlandırmayı haklı kılan söz konusu şairler, sıcak/kanlı savaşları birer ideolojik sorun olarak şiirlerine taşırken bağlandıkları sosyalist dünya görüşünün gereği olarak bir taraftan da siyasî temelli mücadeleyi bir savaş görünümünde resmetmişlerdir. Hem Tek Parti döneminde sakıncalı bulunarak maruz kaldıkları baskılar hem de Soğuk Savaş döneminin neden olduğu siyasî kutuplaşma, kuşağa mensup şairlerin ideolojik savaş kavramı doğrultusunda değerlendirilmeye uygun şiirler yazmalarıyla sonuçlanmıştır. Bu isimlerden biri olan Enver Gökçe (1920-1981), halk söyleyişlerinin ses imkânlarından yararlanarak kurduğu şiirini, ezilen sınıfların emek kavgasını seslendirdiği bir ideolojik söylem sahasına dönüştürmüştür. İdeolojik savaşım yolunda yürütülen fikir kavgasının, siyasî çatışmaların ve sınıf mücadelesinin yalnızca baskın temalar olarak kalmayıp Gökçe'nin poetik dayanaklarını oluşturması bu doğrultuda düşünülmelidir.

Keywords

• cumhuriyet dönemi türk şiiri
• toplumcu gerçekçilik
• i̇deoloji ve edebiyat
• savaş
• enver gökçe