Islām va ̒ulūm-i ijtimā̒ī (Aug 2019)
همزیستی اخلاقی همسایگان؛ یک راهکار اسلامی برای کاهش بی‌تفاوتی اجتماعی
Abstract
بی‌تفاوتی اجتماعی، یکی از عناصر نامطلوب فرهنگ جامعۀ مُدرن است که از منظر جامعه‌شناختی، یکی از مهم‌ترین ناهنجاری‌ها و از جمله موانع بزرگ در برابر توسعۀ ارتباطات انسانی قلمداد شده است و امروزه دامنۀ آن به تعاملات همسایگان در محله‌ها و مجتمع‌های آپارتمانی نیز رسیده است. کاهش بی‌تفاوتی و یا دست‌کم، پیشگیری از گسترش دامنۀ آن، افزون بر وضع قوانین حقوقیِ کارآمد، نیازمند به راهبردها و راهکارهای اخلاقی است. از این‌رو هدف نوشتۀ پیش رو، ارائۀ پیشنهادی کاربردی براساس رهیافت اسلامی جهت کاهش بی‌تفاوتی اجتماعی در جامعه است. پژوهش حاضر، با روش إسنادی و رویکرد توصیفی−تحلیلی ضمن بیان دیدگاه آموزه‌های اسلامی دربارۀ بی‌تفاوتی، به تبیین ضرورت همزیستی اخلاقی همسایگان در روابط روزمره و بررسی ظرفیت‌های آن در پیشگیری و رفع عارضۀ بی‌تفاوتی اجتماعی می‌پردازد و بر این نتیجه تأکید دارد که؛ حضور اخلاق اسلامی در روابط همسایگان با یکدیگر می‌تواند متغیرهای مؤثر بر بی‌تفاوتی اجتماعی از قبیل: گسترش کُنِش‌های مبتنی بر فردگرایی افراطی و خودخواهانه، محاسبۀ افراطی هزینه−پاداش، فقدان درونی‌سازی مسئولیت‌پذیری را کاهش داده و به تدریج آنها را از میان بردارد.
Keywords
