سنجش پیامدهای خشکسالی و تأثیر آنها بر نیت مهاجرت جوانان روستایی شهرستان همدان

Abstract

خشکسالی‌های اخیر در ایران، با تأثیرگذاری بر بخش کشاورزی و روستایی کشور، واکنش‏های گوناگون روستاییان را در پی داشته است؛ افزایش احتمال مهاجرت روستاییان به‌ویژه جوانان روستایی یکی از همین واکنش‏هاست. سنجش تأثیرات خشکسالی بر نیت مهاجرت جوانان روستایی می‌تواند شناخت بهتری برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان حوزه روستایی و کشاورزی فراهم کند. جامعه آماری تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر کلیه جوانان روستایی در سنین 15 تا 29 سال ساکن شهرستان همدان بودند که از آن میان، با استفاده از رابطة نمونه‌گیری کوکران، 237 نفر به‌عنوان حجم نمونه مشخص و از طریق روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه‌ای متشکل از چند بخش بود که روایی آن، با استفاده از نظرات متخصصان و پایایی آن، با انجام مطالعه مقدماتی و محاسبه آلفای کرونباخ (85/0) برای شاخص‌ ترکیبی پیامدهای خشکسالی، تأیید شد. نتایج نشان داد که 2/53 درصد جوانان روستایی قصد دارند در یک یا دو سال آینده از روستا مهاجرت کنند و قصد مهاجرت 8/63 درصد جوانان طی چند سال آینده در حد متوسط به بالاست؛ همچنین، به باور نود درصد جوانان روستایی، پیامدهای مختلف خشکسالی در حد متوسط و بالاست. تحلیل همبستگی نشان داد که نیت مهاجرت جوانان با متغیرهای پیامدهای خشکسالی، میزان مالکیت زمین در شهر، تعداد افراد خانوار و تحصیلات آنها رابطه مثبت و معنی‌دار و اما با متغیرهای نگرش نسبت به کشاورزی، کنترل رفتاری و سن رابطه منفی و معنی‌دار دارد؛ همچنین، بر پایه نتایج تحلیل رگرسیون خطی چندگانة گام‌به‌گام، پنج متغیر نگرش نسبت به کشاورزی، سطح تحصیلات، کنترل رفتاری، میزان پیامدهای خشکسالی و سن 7/27 درصد واریانس نیت مهاجرت جوانان روستایی را تبیین می‌کنند.

Keywords

• تغییر اقلیم
• خشکسالی
• جوانان روستایی
• نیت مهاجرت
• همدان (شهرستان)