جهت مجهول در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا

Abstract

در پژوهش حاضر، مسألة جهت مجهول در زبان فارسی در رویکرد کمینه‌گرای بوورز مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌ است. این رویکرد از تازه‌ترین تعدیل‌های شکل‌گرفته در چارچوب برنامة کمینه‌گرا است که در آن کاستی‌های موجود در نظریات پیشین از میان رفته و مهم‌ترین دستاورد آن ارائة ترتیب جهانی ادغام است؛ ترتیبی که به‌زعم بوورز با کمک آن می‌توان فرایند ادغام در زبان‌های گوناگون را سامان بخشید. در این مقاله با استناد به داده‌های زبانی مستخرج از «پیکرة وابستگی نحوی زبان فارسی»، ضمن نشان‌دادن چگونگی عملکرد این ترتیب جهانی، به بررسی بخشی از پیکره با برچسب «جملة مجهول» پرداختیم. همچنین، با به‌کارگیری چارچوب نظری متأخر بوورز که در زبان فارسی نیز راهگشاست، به تحلیل ساخت‌های غیرمجهولی پرداختیم که در پیکره با عنوان جملة مجهول حضور یافته‌اند. تعیین جایگاه نحوی گروه‌های اسمی باتوجه‌به نقش‌های معنایی متمایز آنها، مشخص‌نمودن جایگاه عبارت کنادی در جملات مجهول، بررسی مقولۀ سور شناور و ایجاد تمایز در شیوۀ ادغام جملات اسنادی و جملات مجهول در زبان فارسی حاصل تحلیل‌های این پژوهش در چارچوب برنامة کمینه‌گرا هستند.

Keywords

• ترتیب جهانی ادغام
• جهت فعل
• ساخت مجهول
• نقش‌ معنایی