Yayla/Yol Havaları'nın Makamsal Analizi

Abstract

Bu çalışma, Türk Halk Müziği’nin önemli türlerinden biri olan Yayla/Yol havalarının makamsal yapısını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu türlerin müzikal ve kültürel bağlamda tanımlanarak, Türk Halk Müziği içindeki yerlerinin belirlenmesi ve hangi makamlar üzerine kurulduğu, bu makamların yayla/yol havalarına nasıl bir karakter kazandırdığı ve melodik yapılarının incelenmesi hedeflenmiştir.Bu çalışma, betimsel tarama yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. TRT repertuvarı ve çeşitli literatür kaynaklarından elde edilen bulgular, 15 adet Yol/Yayla havası türündeki uzun havayı kapsamaktadır. Çalışmada, "olasılık temelli olmayan örnekleme" yöntemlerinden biri olan kota örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Olasılık temelli olmayan örneklemeler, özellikle nitel araştırmalarda tercih edilen ve küçük örneklem gruplarıyla daha ayrıntılı bilgilere ulaşmayı amaçlayan yöntemlerdir. Bu yöntemin paralelinde, çalışmada incelenen Yayla/Yol havaları türündeki uzun havalardan 5 adet örneklem eser oluşturulmuştur.Çalışma kapsamında, 5 adet Yayla/Yol havasının makamsal dizileri ve özelliklerini saptamak amacıyla nitel veriler elde edilmeye çalışılmış ve bu doğrultuda makamsal analizler yapılmıştır. Bu analizler, yol havalarının Türk Halk Müziği içindeki yerinin ve öneminin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Çalışma sonucunda, büyük çoğunluğun Uşşak makamı etkisinde olduğu ve bu makamın eserlerin seyrinde baskın bir rol oynadığı görülmüştür.

Keywords

• yayla havaları
• yol havaları
• uzun hava