انطباق انگیزه های تقلّب در مدیران با الگوی نظریه چشم انداز تجمعی از طریق تجزیه و تحلیل متن

Abstract

گزارشگری متقلّبانه، به معنای اقدام عمدی در جهت تهیه گزارش‌های نادرست و گمراه‌کننده است. بند 7 استاندارد حسابداری شماره 1 ایران هیئت مدیره را مسئول تهیه صورت‌های مالی دانسته است و مدیران نیز می‌توانند با انگیزه‌های متقلّبانه اقدام به تهیه گزارش‌های شرکت، از جمله گزارش هیئت‌مدیره به مجمع نمایند. یکی از نظریه‌هایی که به توضیح شیوه‌ی تصمیم‌گیری مدیران بر اساس ویژگی‌های شخصیتی آنها (ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی) پرداخته است، نظریه چشم‌انداز تجمعی (CPT) است. بر اساس این نظریه مدیران، عملکردی را بعنوان نقطه‌ی مرجع در ذهن خود ایجاد کرده و چنانچه احساس کنند که عملکردشان از نقطه‌ی مرجع فاصله خواهد گرفت، انگیزه‌های تقلّب در ذهن آنها شکل می‌گیرد. در این پژوهش ابتدا با تمرکز بر تجزیه و تحلیل متن گزارش‌های هیئت‌مدیره به مجمع و با استفاده از دو روش داده‌کاوی شامل یک روش مبتنی بر درخت تصمیم و یک روش مبتنی بر آموزش ماشین، شاخصی برای ارزیابی و تشخیص خطر تقلّب در گزارش‌های هیئت مدیره تعیین شده است که دقتی بیش از 90% دارد. سپس با استفاده از شاخص مذکور، بررسی شده است که آیا انگیزه‌های مدیران برای استفاده از روش هایی با خطر بالای تقلّب در تهیه گزارش‌ها، از الگویی که توسط نظریه چشم‌انداز تجمعی ارائه شده است پیروی می‌کند یا خیر؟ نتایج نشان‌دهنده‌ی عدم انطباق انگیزه‌های تقلّب مدیران در ایران، با نظریه مذکور است.

Keywords

• نظریه چشم انداز تجمعی
• خطر تقلّب
• داده‌کاوی
• درخت تصمیم
• آموزش ماشین