اثر عمق قرارگیری بذر و ارتفاع غرقاب بر سبزشدن و رشد گیاهچه در گونة تازه‌وارد سوروف‌آبی (Echinochloa oryzoides) و گونة مهم سوروف (E. crus-galli) در مزارع برنج

Abstract

به منظور مطالعة اثر عمق قرارگیری بذر و ارتفاع غرقاب بر سبزشدن و رشدگیاهچه در دو گونه علف‌هرز از جنس Echinochloa (E. oryzoides و E. crus-galli) این آزمایش در مؤسسه تحقیقات برنج کشور-رشت در فضای سرپوشیده و شرایط طبیعی محیط در تابستان سال 1388 انجام شد. تیمارها عبارت از آرایش فاکتوریل چهار عمق مختلف قرارگیری بذر علف‌های‌هرز (1/0 (اختلاط سطحی بذور با خاک )، 2، 4 و 6 سانتی‌متر) و چهار ارتفاع آب (1/0 (خاک اشباع بدون آب ایستادگی)،3 ،6 و 9 سانتی‌متر) بودند که در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد گیاهچه‌های سبزشده، ارتفاع، وزن‌تر شاخساره و ریشه، و سطح برگ و ریشه بعد از گذشت 28 روز اندازه‌گیری شده و درصد سبزشدن و نسبت وزن ریشه به ساقه محاسبه شد. با توجه به عدم ظهور گیاهچه از عمق 6 سانتی‌متری خاک این تیمار در نتایج ارائه نشد. مقدار متغیر اندازه‌گیری یا محاسبه شده در هر واحد آزمایشی به طور معنی‌داری بین دو گونه (بجز ارتفاع بوته) و بین سطوح مختلف عمق قرارگیری بذر و ارتفاع غرقاب متفاوت بود و بجز درصد سبزشدن، تحت ‌تأثیر اثرات متقابل عوامل مذکور نیز قرار گرفت. در اکثر تیمارها، درصد سبزشدن و شاخص‌های رشد گیاهچه بجز ارتفاع بوته که در دو گونه تقریباً یکسان بود، در سوروف‌آبی بیشتر از سوروف بود. در هر دو گونه بیشترین مقدار متغیرهای مذکور در شرایط خاک اشباع و قرارگیری بذرها در عمق 1/0 سانتی‌متری خاک مشاهده شد که با افزایش ارتفاع آب و عمق قرارگیری بذر در خاک کاهش یافت. نتایج نشان داد که غرقاب در صورتی‌که ارتفاع قابل‌توجهی داشته باشد، اثر بازدارندگی مطلوبی بر سبزشدن، استقرار و رشد هر دو گونه، به‌ویژه زمانی‌که بذرها در اعماق بیشتری از خاک قرار گرفته باشند، دارد؛ اما در ارتفاع کم غرقاب و به‌ویژه خاک اشباع، سبزشدن و رشد سوروف‌آبی به میزان قابل‌توجهی بیشتر از سوروف‌ بود.

Keywords

• بازدارندگی
• شاخص‌های رشد
• مدفون شدن بذر
• مدیریت آب