Poradnik Językowy (Jun 2024)
Kompetencje słowotwórcze osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym (na przykładzie osób dorosłych)
Abstract
Artykuł jest poświęcony kompetencjom słowotwórczym młodych osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną (NI) w stopniu umiarkowanym. Materiał językowy do badań stanowiły wypowiedzi 10 osób w wieku 18-24 lat. Ocenie zostały poddane umiejętności tworzenia derywatów oraz rozpoznawania budowy słowotwórczej w obrębie pięciu kategorii: dwóch modyfikacyjnych – nazwy żeńskie od męskich i nazwy deminutywne – oraz trzech mutacyjnych – nazwy wykonawców czynności, nazwy narzędzi i nazwy miejsc. Odpowiedzi badanych były analizowane pod kątem: czy odpowiedź jest zgodna/niezgodna z podanym wzorcem; czy utworzony derywat jest formacją potencjalną/okazjonalizmem /neologizmem, czy też opiera się na skojarzeniach badanego; czy w odpowiedzi derywat/parafraza zostały zastąpione opisem, definicją; czy w odpowiedzi pojawiło się powtórzenie całego lub części polecenia. W zakresie tworzenia derywatów badani uzyskali około 60% poprawnych odpowiedzi. Jeżeli chodzi o tworzenie parafrazy dla derywatów, badani nie mieli problemów ze wskazywaniem podstawy słowotwórczej, ale nie potrafili wskazać znaczenia formantu. W wypadku nieprawidłowych odpowiedzi osoby z NI głównie odwoływały się do swoich skojarzeń i podawały określenia bliskoznaczne.
