Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne (Dec 2022)
Inwentarz zespołu „Wyższe Seminarium Duchowne w Gnieźnie” z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie
Abstract
Założone w 1960 roku przez prymasa Stefana Wyszyńskiego, Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie zostało zobowiązane do gromadzenia, przechowywania, opracowywania oraz udostępniania archiwaliów związanych z dziejami archidiecezji i metropolii gnieźnieńskiej. W jego zasobie ważne miejsce zajmuje zespół „Wyższe Seminarium Duchowne w Gnieźnie”, który odzwierciedla skomplikowane dzieje jednego z najstarszych seminariów funkcjonujących na ziemiach polskich. Seminarium duchowne w Gnieźnie zostało założone przez abp. Stanisława Karnkowskiego w 1602 roku. Erekcja ta przypadła jednak na niesprzyjające czasy, stąd też okazała się nietrwała. W 1718 roku abp Stanisław Szembek dokonał ponownego ustanowienia seminarium i powierzył jego zarząd misjonarzom św. Wincentego à Paulo. W tej formie przetrwało ono do 1835 roku. Po kasacie zgromadzenia w zaborze pruskim abp Marcin Dunin postanowił przekształcić seminarium gnieźnieńskie w zakład kształcący kleryków w zakresie praktycznym. Rozwiązanie to przetrwało do 1927 roku, mimo iż w latach 1875-1886 seminarium było zamknięte na skutek kulturkampfu. W 1927 roku kard. August Hlond dokonał reorganizacji studiów seminaryjnych. W Gnieźnie ustanowił pełne studium filozoficzne dla kleryków z archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej. W trakcie II wojny światowej w gmachu uczelni Niemcy urządzili szkołę policyjną. Zajęcia seminaryjne wznowiono dopiero w kwietniu 1945 roku. W 1953 roku kard. S. Wyszyński doprowadził do scalenia w Gnieźnie studiów filozoficznych i teologicznych. Od 1998 roku gnieźnieńskie seminarium stanowi część Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, przy zachowaniu własnej osobowości prawnej i odrębności organizacyjnej. Bogata tradycja gnieźnieńskiego seminarium sprawiła, że z jego działalności zachował się okazały zasób archiwalny. Obejmuje on 376 jednostek, które odnoszą się do dokumentacji wytworzonej po 1718 roku. Nie zachowały się bowiem wcześniejsze dokumenty wytwarzane przez kancelarię seminaryjną, co uświadamia drukowany inwentarz dołączony do niniejszego opracowania. Uwzględnia on archiwalia, z których można wyodrębnić następujące tematyczne grupy aktowe: wychowankowie; regulaminy i programy nauczania; biblioteka; dochody i rozchody; kontrakty i rachunki; majątek Braciszewo; inwentarze; korespondencja; konwikt arcybiskupi; seminarium zagraniczne; rekolekcje kapłańskie; akta budowlane.
Keywords
