رویکرد نقدی ابن‌رشد از حدود کاربرد عقل و حضور آن در تفکر فلسفی غرب

Abstract

اصالت عقل ابن­رشد یکی از مؤلفه­های تأثیر­گذار در تفکر فلسفی مغرب‌زمین بوده است و نقد عقلانی حدود به­کارگیری عقل یکی از جنبه­های محوری عقل­گرایی وی می­باشد. تحقیق حاضر بر آن بوده است تا امتداد جنبه مذکور را در تفکر فسلفی غرب بررسی نماید و به‌این پرسش پاسخ دهد که‌ایا نقادی حدود کاربرد عقل ابن‌رشد در تفکر فلسفی غرب حضور داشته است؟ با استفاده از روش تحلیل محتوی و تبارشناسی پاسخ این پرسش داده شده است. ابن­رشد می­گوید استفاده از قواعد عقلی در برخی موارد متعالی مانند علم الهی، موجب خطای آن می‌شود. از این رو بایستی محدوده عقل را روشن ساخت و ابن­رشدیان نیز در پیروی از وی حدود کاربرد عقل را نقادی می­نمایند و مدارس فکری اسکوتیسم و اوکامیسم نیز چنین رویه را اتخاذ می­نمایند که‌این نگرش از ط ریق آن­ها در فیلسوفان دوره جدید اروپا امتداد پیدا می­کند و این تفکر حضور فلسفی دارد. بررسی حاضر می­تواند علاوه بر تبارشناسی نقادی، حدود کاربرد عقل، نمایش‌گر نقطه التقای فیلسوفان اسلامی و غربی باشد و به درک متعامل این دو رویکرد کمک نماید.

Keywords

• ابن‌رشد
• رشدیه
• اسکوتیسم
• اکامیسم
• رنسانس و عقل‌گرایی