Vox Patrum (Mar 2020)
Chrystianizacja i romanizacja elit w rzymskiej Edessie
Abstract
W przedrzymskiej historii Edessy i Osrhoene wyraźnie rysowała się rola lokalnych elit, skupionych wokół królewskiego dworu. Warstwa ta była silnie przesiąknięta kulturą irańską. W procesie przechodzenia Osrhoene do rzymskiej strefy wpływów, elity Edessy przejmowały do pewnego stopnia rzymskie wzorce kulturowe, zaś ich przedstawiciele piastowali stanowiska w lokalnej administracji już po upadku dynastii Abgarydów w 242 roku po Chr. Niniejszy artykuł ma na celu prześledzenie w źródłach dotyczących historii Edessy wzmianek na temat lokalnej arystokracji. Wskazują one, że warstwa ta nadal odgrywała pewną rolę po zamianie królestwa w prowincję, pozostając jednak w cieniu coraz prężniej rozwijającego się ascetycznego nurtu syryjskiego chrześcijaństwa. Z elitami Edessy związana jest postać Bar Daisana, którego nauki i sekta zwana Bardezanitami przetrwały co najmniej do V wieku; prawdopodobnie te same kręgi przechowywały i modelowały przekaz o nawróceniu króla Edessy (teoria S. Brocka), który została przyjęty przez ogół mieszkańców miasta. Mimo iż zachowane źródła wzmiankują elity Edessy niechętnie i zdawkowo, najważniejsza ze związanych z nimi tradycji – legenda o nawróceniu miasta – stała się czynnikiem, który rozsławił Edessę w rzymskim świecie.
Keywords