ÇİN KLASİK METİNLERİNDE YAKIN ANLAMLILIK SORUNU: “KIRGIZ” ADI ÖRNEĞİ

Abstract

Çince kaynaklar, yüzlerce yıllık sistemli ve kapsamlı çalışmaların titiz bir ürünü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu özellikleriyle kaynaklar hem Türk tarihini hem de Türk kültür çevresinden halkların tarihlerini, kültürel özelliklerini ve efsanelerini bugüne taşıması açısından önem arz etmektedir. Ancak kaynaklar okunurken karşılaşılan birtakım zorluklar vardır. Bu zorluklardan biri; aynı halkı, kişiyi veya boyu tanımlayan birden fazla farklı sözcüğün kullanılması durumudur. Bu durum, dil bilim çevrelerince “eş anlamlılık” değil, “yakın anlamlılık” olarak ifade edilmektedir. Bu yaklaşım, iki veya daha fazla sözcüğün bire bir aynı anlamı karşılamasının mümkün olmaması, muhakkak aralarında bir fark olduğu veya zaman içinde olacağı argümanı ile açıklanmaktadır. Çin klasik metinlerindeki bu yakın anlamlılık sorununa bu çalışmada “Kırgız” halkını tanımlamak için kullanılan farklı sözcükler üzerinden örnek verilmiştir. Çalışmada, Çin kaynaklarının temel zorluklarından bazılarından söz edilmiş, yakın anlamlılık kavramı incelenmiş ve Kırgız adı üzerinden Çin kaynaklarında geçen farklı sözcükler tespit edilmiştir. Bu sözcüklerin hangi kaynaklarda geçtiği saptanarak kaynaklardan örnek cümleler verilmiştir.

Keywords

• çince
• çin kaynakları
• yakın anlamlılık
• eş anlamlılık
• kırgızlar.