بررسی تأثیر استفاده از آب شور بر تجمع عناصر در اندام هوایی و کیفیت علوفه‌ی چند گونه سالیکورنیا

Abstract

شوری منابع آب‌وخاک یکی از اساسی‌ترین مشکلات کشاورزی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. شناسایی و اهلی سازی گونه‌های گیاهی مقاوم به شوری و دارای ارزش اقتصادی، راهبرد مهمی برای این مناطق است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر استفاده از آب شور بر تجمع عناصر و کیفیت علوفه در چندگونه سالیکورنیا، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط کاشت گلدانی در خراسان شمالی انجام شد. تیمار آبیاری در دو سطح (آب‌شور و آب معمولی) و تیمار گونه‌های سالیکورنیا شامل 4 گونه (Salicornia persica, S. sinus persica, S. europaea, S. bigelovii) و یک توده (مرکزی) بود. آب‌شور از رودخانه کال‌شور اسفراین و آب معمولی (بدون شوری) از چاه آب واقع در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی در بجنورد تأمین شد. نتایج نشان داد با افزایش میزان شوری آب آبیاری در تمامی گونه‌ها میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم و کلر، افزایش یافت. بیشترین تجمع سدیم (11%) و کلر (23.5­%) در گونه S. sinus persica و کمترین میزان سدیم (8.6­%) و کلر (21%) در گونه S. persica مشاهده شد. درصد پروتئین، چربی خام و خاکستر در تیمار آب‌شور بیشتر از آب معمولی بود. بیشترین درصد چربی خام (1.32­%) در توده مرکزی و تحت تأثیر تیمار آب‌شور بود که با سایر گونه‌ها اختلاف معنی‌دار داشت. بیشترین درصد پروتئین در گونه‌های S. bigelovii و S. europaea تحت تأثیر تیمار آب‌شور به ترتیب 6.06­% و 6.31­% بود که با سایر گونه‌ها اختلاف معنی‌داری داشتند. بیشترین درصد خاکستر مربوط به گونه‌های اروپایی (63%) و بیگلویی (62%) در تیمار آب‌شور بود و گونه سینوس‌پرسیکا دارای کمترین خاکستر (49%) در تیمار آب معمولی بود. تیمار آب‌شور باعث افزایش میزان خاکستر در تمام گونه‌ها به نسبت‌های متفاوت شد که این فاکتور یک عامل محدودکننده برای مصرف خالص سالیکورنیا در تغذیه دام است؛ بنابراین، کاهش نسبی شوری آب و انتخاب گونه مناسب در افزایش کیفیت علوفه مؤثر است.

Keywords

• تنش شوری
• خاکستر
• رودخانه کال شور
• شورپسندها