اثر سطوح مختلف پودر دانه رازیانه و سیاه‌دانه بر فراسنجه های تخمیر شکمبه و جمعیت پروتوزا گوسفندان سنجابی به روش برون تنی و درون تنی

Abstract

مطالعه حاضر در قالب دو آزمایش به روش برون­تنی و درون­تنی طراحی و اجرا شد. در آزمایش اول (درون­تنی)، تعداد 18 رأس بره چهار تا شش ماهه نژاد سنجابی با میانگین وزن 7/6±8/30 کیلوگرم به‌طور تصادفی به سه گروه با شش تکرار تقسیم شدند. تیمارها شامل: گروه شاهد (جیره‌ پایه حاوی 65 درصد کنسانتره و 35 درصد علوفه بدون افزودنی)، گروه رازیانه (جیره پایه به­علاوه 20 گرم رازیانه در کیلوگرم کنسانتره) و گروه سیاه‌دانه (جیره پایه به­علاوه 20 گرم سیاه‌دانه در کیلوگرم کنسانتره) بودند. در آزمایش دوم (برون­تنی)، سطوح صفر، 5، 25 و 50 میلی­گرم از پودر گیاه رازیانه و سیاه‌دانه به شیرابه شکمبه جمع‌آوری ‌شده از شش رأس بره نژاد سنجابی (گروه شاهد آزمایش اول) افزوده شد. شیرابه شکمبه در هر دو آزمایش از راه لوله مری گرفته شد. تولید گاز، pH، غلظت نیتروژن آمونیاکی، کل اسیدهای چرب فرار، قابلیت هضم آزمایشگاهی و درون­تنی ماده آلی و شمارش پروتوزوا اندازه‌گیری شد. در آزمایش درون­تنی، همه جمعیت­های پروتوزوایی مطالعه شده در گروه­های تیمار شده با رازیانه و سیاه‌دانه کاهش یافت (05/0P˂). در آزمایش برون­تنی، افزودن دانه رازیانه سبب کاهش قابل ‌توجهی در تولید گاز شد (0001/0P˂) و میزان ماده آلی تجزیه ‌شده و مقدار توده میکروبی در سطوح 25 و 50 میلی­گرم رازیانه در مقایسه با گروه شاهد کمتر بود (05/0P˂). غلظت نیتروژن آمونیاکی در همه سطوح سیاه‌دانه و در سطح 50 میلی­گرم رازیانه، کاهش معنی­داری در مقایسه با گروه شاهد داشت (05/0P˂). جمعیت پروتوزوای کل و زیرخانواده انتودینینه تحت تأثیر هر دو تیمار رازیانه و سیاه‌دانه در شرایط آزمایشگاهی کاهش چشمگیری داشت (0001/0P˂). نتایج این مطالعه نشان داد که دانه سیاه‌دانه و رازیانه اثر ضدپروتوزوایی داشته و می­توانند سبب کاهش جمعیت­های مختلف پروتوزوایی هم در شرایط درون­تنی و هم برون­تنی شوند. سطوح پایین رازیانه با تأثیر بر روند تخمیر شکمبه و کاهش تولید گاز می­توانند سبب بهبود بازدهی تخمیر از راه افزایش ماده آلی تجزیه ‌شده شوند.

Keywords

• اسیدهای چرب فرار
• پروتوزوا
• شیرابه شکمبه
• نیتروژن آمونیاکی