پدافند غیرعامل (Jul 2021)
ارائه راهکارهای پدافند غیرعامل در معماری مراکز درمانی (نمونه موردی: مرکز آموزشی درمانی شهید بهشتی قم)
Abstract
تدابیر پدافند غیرعامل در معماری و شهرسازی می‌تواند علاوه بر کاهش خسارات، تهدیدات انسان‌ساز مانند جنگ، در کاهش خطرپذیری در برابر انواع خطرات طبیعی نیز مؤثر باشد. مراکز درمانی و بهداشتی به‌عنوان یکی از نیازمندی‌های بنیادی و حیاتی در شرایط اضطراری باید به‌گونه‌ای طراحی و ساخته شود که استانداردهای تعریف‌شده امنیت در برابر حوادث و تهدیدات را شامل بوده و بتواند اهداف کلی پدافند غیرعامل را محقق سازد. لازم است این مراکز، در شرایط اضطراری آسیب‌پذیری نداشته باشند یا بنا بر سطح عملکردی حداقل آسیب‌پذیری را داشته باشد. درواقع بیمارستان ایمن نوعی پناهگاه درمانی است که شرایط بستری شدن و درمان را به دور از تهدیدات بیرونی در هنگام بحران امکان‌پذیر می‌سازد. مرکز آموزشی پژوهشی درمانی شهید بهشتی قم بزرگ‌ترین مرکز درمانی استان قم است. لذا با توجه به‌ضرورت بازطراحی این بیمارستان و با توجه به اصول پدافند غیرعامل، در این بیمارستان موارد مورد نیاز طراحی دفاع غیرعامل بر پایه عواملی همانند مکان‌یابی، پراکندگی، استتار، استحکامات، تأسیسات، طراحی، قدرت مرمت‌پذیری و... مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس اصول ارائه‌شده، راهکارهای مناسب در این جهت ارائه می‌شود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده‌ها از منابع اسنادی، کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی به‌دست‌آمده‌اند. با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، نشان می‌دهد که طراحی بیمارستان از نظر فرم ساختمان، مکان‌یابی، انبارهای اضطراری، دسترسی‌ها، هم‌جواری با فضاهای عمومی، پارکینگ با اصول پدافند غیرعامل هم‌خوانی دارد. همچنین، بیمارستان از نظر نما، پناهگاه امن، استتار و اختفا، طراحی فضای سبز و شاخص‌های ایمنی فاقد هم‌خوانی با اصول پدافند غیرعامل می‌باشد. می‌بایست تمامی اصول پدافند غیرعامل برای حفاظت از ساختمان‌ها با درجه اهمیت بالا در طراحی و اجرا موردتوجه قرار گیرد.
