مطالعه میزان آلودگی به انگل‌های مشترک انسان و دام در کبد و ریه نشخوارکنندگان اهلی

Abstract

سابقه و هدف: برر سی میزان شیوع بیماری‌های انگلی زئونوز در نشخوارکنندگان بزرگ (گاو) و کوچک (گوسفند و بز)، که درصد قابل قبولی از منابع پروتئینی با منشاء دامی کشور را تامین می‌نمایند، بسیار حائز اهمیت می‌باشد و در این میان انگلهای کبدی از جایگاه ویژه ای برخوردارند، چرا که میتوانند در طول زمان موجب بروز ضررهای اقتصادی فراوانی گشته و خسارات مستقیم و غیر مستقیم زیادی را به بار آورند. بیماری‌های انگلی بدلیل ویژگیهای متفاوت اپیدمیولوژیکی و زیست شناسی، از جمله گسترش وسیع و تنوع پادگنی و دارا بودن مکانیسم‌های فوق العاده متنوع و بغرنج در مقابل دستگاه ایمنی مشکلات عدیده ای را جهت پیدایش واکسنهای موثر ایجاد کرده اند و چون بیماری‌های انگلی اغلب بصورت مزمن بروز کرده و نشانیهای بالینی آشکاری نشان نمی‌دهند، کمتر باعث مرگ و میر در گله گردیده و عمدتا در طول زمان موجب بروز ضررهای اقتصادی فراوان می گردند .لذا هدف از انجام این مطالعه، تعیین میزان شیوع انواع آلودگی‌های انگلی موجود در کبد (فاسیولا، کیست هیداتید، دیکروسلیوم و سیستی سرکوس) و ریه (کیست هیداتید و استرونژیلوس ها)دام‌های کشتار شده در کشتارگاه‌ زیاران استان قزوین می‌باشد. مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد و با هدف نمونه برداری مقطعی در چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان انجام گردید و در مجموع از 95156 راس دام شامل 54864 راس گوسفند، 22579 راس بز و 17713 راس گاو پس از کشتار، توسط بازرسین بهداشتی دامپزشکی، بازرسی از لاشه به عمل آمد. در طی این مطالعه از کبد و ریه دام ‌های ذبح شده از طریق مشاهده ماکروسکوپی بازرسی به عمل آمد.یافته ها: از مجموع کبد و ریه‌های بازرسی شده در طول مطالعه، میزان آلودگی به انگل‌های کبدی (فاسیولا، کیست هیداتید، دیکروسلیوم و سیستی سرکوس) و انگل‌های ریوی (کیست هیداتید و استرونژیلوس ها)، در گوسفند 81/4 درصد ، در بز 92/1 درصد و در گاو 93/1 درصد تشخیص داده شد. که در این میان گوسفند با بیشترین میزان آلودگی به انگل، دارای اختلاف معنی‌داری نسبت به گاو و بز می‌باشد (05/0P<). همچنین فراوانی آلودگی به انگل‌های کبدی و ریوی در فصل بهار 17/6 درصد، در فصل تابستان 80/7 درصد، در فصل پاییز 77/10 درصد و در فصل زمستان 50/10 درصد تعیین گردید. که بیشترین میزان آلودگی فصلی به انگل‌های کبدی و ریوی در بین نشخوارکنندگان، مربوط به فصل پاییز و کمترین مربوط به فصل بهار می‌باشد. در بررسی کبدهای بازرسی شده، بیشترین میزان آلودگی انگلی مربوط به بیماری دیکروسلیازیس بود که به ترتیب شیوع آن در کبد گوسفند 02/6 درصد، در بز 34/5 درصد و در گاو 78/6 درصد تشخیص داده شد. همچنین در بررسی ریه‌های بازرسی شده بیشترین ضایعات مربوط به بیماری هیداتیوز (کیست هیداتید) بود که به ترتیب شیوع کیست هیداتیک در ریه گوسفند 51/0 درصد، در بز 52/0 درصد و در گاو 58/0 درصد تشخیص داده شد. نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نشان‌دهنده فراوانی نسبی بیماری‌های انگلی در نشخوارکنندگان بزرگ و کوچک منطقه می‌باشد، که به دلیل زئونوز بودن اینگونه بیماریها، بکارگیری روش‌های مدیریتی مناسب جهت پیشگیری و یا کنترل بیماری توسط مراجع ذیصلاح بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

Keywords

• استرونژیلوس
• دیکروسلیوم
• سیستی سرکوس
• فاسیولا
• کیست هیداتید