پیش بینی پرتاب سنگ ناشی از آتشباری با استفاده از تکنیک درختی M5P

Abstract

پرتاب سنگ یکی از مسائل بحرانی عملیات آتشباری در معادن روباز است که به شدت ایمنی پرسنل و تجهیزات را تحت تأثیر قرار می­دهد. یکی از راه­های کاهش ریسک حوادث ناشی از پرتاب سنگ، پیش­بینی دقیق آن است. طی سالیان گذشته با استفاده از روش­های هوش مصنوعی، مدل­های تجربی بسیاری برای پیش­بینی پرتاب سنگ توسعه داده شده است. اغلب این مدل­ها شفاف و قابل فهم نبوده و در آنها ارتباط بین پارامترهای ورودی و خروجی به وضوح نشان داده نشده است. هدف از این مقاله ارائه مدلی صریح و قابل فهم برای پیش­بینی پرتاب سنگ است. برای این منظور از تکنیک M5P استفاده و به کمک آن ساختاری درخت مانند برای تخمین فاصله پرتاب سنگ ارائه شده است. در این مدل پرتاب سنگ بر اساس یک سری معادله­های خطی پیش­بینی می­شود، از این­رو استفاده از آن بسیار ساده است. به منظور آموزش و آزمایش مدل درختی پیشنهادی، داده­های آتشباری معدن مس سونگون به کار گرفته شده است. در این مدل فاصله پرتاب سنگ با استفاده از مهم‌ترین پارامترهای قابل کنترل آتشباری یعنی بار سنگ، فاصله­داری چال­ها، طول گل­گذاری، طول چال، قطر چال، خرج ویژه و متوسط خرج در هر چال تخمین زده می­شود. دقت و کارایی مدل پیشنهادی با استفاده از شاخص­های آماری R2، VAF و RMSEمورد ارزیابی قرار گرفت. مقدار این شاخص­ها به ترتیب 1/92 درصد، 92 درصد و 9/3 به دست آمدند. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که تکنیک درختی M5P ابزاری مفید و قدرتمند برای پیش­بینی پرتاب سنگ است. همچنین، نتایج نشان داد که بار سنگ و قطر چال به ترتیب با اهمیت­ترین و کم اهمیت­ترین پارامترها در پیش­بینی پرتاب سنگ هستند.

Keywords

• معادن روباز
• آتشباری
• پرتاب سنگ
• مدل درختی
• تکنیک M5P
• معدن مس سونگون