Czy życie duchowe jest nadal zasadniczym wstrząsem? Jan Patočka i koncepcja człowieka posthistorycznego

Abstract

Według Patočki człowiek to subiektywność osadzona w określonym kontekście historycznym. Chcąc zrozumieć człowieka, trzeba poznać jego świat wewnętrzny oraz jego Lebenswelt. Patočka opisuje kolejne formy Lebenswelt: okres niedziejowy, przeddziejowy oraz historię we właściwym sensie, która rozpoczyna się od „duchowego wstrząsu”. Pytanie o schyłkowość cywilizacji naukowo-technicznej sugeruje, że ów okres dobiega końca. Kontynuując myśl Patočki, autor postuluje wprowadzenie czwartego okresu – posthistorycznego – i dokonuje jego charakterystyki. Centralnym problemem staje się sposób przeżywania wewnętrznego napięcia między cielesnością a duchowością człowieka. W przekonaniu autora, właśnie ta relacja, naznaczona nadmiernym zainteresowaniem cielesnością przy jednoczesnym przewartościowaniu życia duchowego, ujmowanego w perspektywie redukcjonizmu, w największym stopniu odróżnia czasy posthistoryczne od wcześniejszych epok dziejów.

Keywords

• Patočka
• człowiek posthistoryczny
• ciało
• problematyzacja życia
• życie duchowe