تأثیر رطوبت زمان برداشت و دمای انبار بر بنیه بذر ارقام مختلف جو (Hordeum vulgare L.)

Abstract

به­منظور بررسی تأثیر رطوبت زمان برداشت و دمای انبار بر بنیه بذر ارقام مختلف جو (Hordeum vulgare L.) بعد از یک سال انبارداری، پژوهش حاضر در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام گرفت. عوامل مورد مطالعه عبارت بودند از: ارقام ( نصرت، ریحان، یوسف، صحرا و پروداکتیو)، رطوبت بذر در هنگام برداشت ( شامل 14، 16 و 18 درصد) و درجه حرات انبار (دمای ثابت 20 درجه سلسیوس و دمای متناوب 30- 20 درجه سلسیوس) به­صورت کنترل­شده، که بذرها بعد از برداشت به­مدت یک سال در انبار نگهداری شد. نتایج روند تغیرات بنیه بذر ارقام مختلف و توانایی آن­ها در جهت تولید گیاهچه­های عادی، درصد جوانه­زنی نهایی و رشد گیاهچه، در یک سال بعد از انبارداری بیانگر این است که حداکثر درصد جوانه­زنی نهایی و تولید گیاهچه­های عادی در ارقام مورد آزمایش مربوط به دمای متناوب 30-20 درجه سلسیوس بود و عکس­العمل ارقام با سطوح رطوبتی مختلف هنگام برداشت نیز متفاوت بود. حداکثر درصد جوانه­زنی نهایی با میانگین 99 درصد متعلق به رقم پروداکتیو، بذرهای برداشت­شده با رطوبت 18 درصد و ذخیره­شده در دمای متناوب 30-20 درجه سلسیوس بود. بیش­ترین درصد گیاهچه­های عادی نیز با میانگین 98 درصد در رقم­های ریحان و پروداکتیو برداشت­شده با رطوبت 18درصد و نگهداری شده در دمای متناوب 30-20 درجه­سلسیوس حاصل شد. در کلیه ارقام مورد آزمایش بذرهای انبارشده در دمای 20 درجه سلسیوس و به­ویژه آن­هایی که دیرتر و با رطوبت 14 درصد برداشت شده بودند، از درصد جوانه­زنی نهایی و تولید گیاهچه عادی کم­تر و هدایت الکتریکی بیش­تری برخوردار بودند. ذخیره­نمودن بذرها در دمای متناوب 30-20 درجه سلسیوس به­ویژه برای بذرهایی که قرار است به­مدت یک سال در انبار ذخیره شوند، به­عنوان یک دستاورد جدید و مهم در این پژوهش جهت کنترل فرسودگی بذر قابل توصیه است.

Keywords

• ارقام جو
• بنیه بذر
• دمای انبار
• دوره انبار‌داری
• رطوبت بذر