Ta̓ammulāt-i Falsafī (Feb 2023)
نقد نئوداروینیسم مادهگرایانه با تکیه بر آراء تامس نیگل
Abstract
مطابق با تلقی نئوداروینیستهای مادهگرا، حیات و همۀ امور مربوط به آن صرفاً نتیجۀ عملکرد قوانین مادی بوده و هیچ عامل غیرمادی یا ماورائی در ایجاد آن دخالتی نداشته است. از این رو، برای ارائه تبیینی جامع و نهایی دربارۀ جانداران نیز تنها کافی است قوانین مادی را بشناسیم و همه امور را به این قوانین فرو بکاهیم. تامس نیگل، فیلسوف ذهن و از مخالفان مادهگرایی، با استدلالهایی نظیر نامحتمل بودن پیدایش حیات از مادۀ بیجان، غیر ضروری بودن عملکرد قوانین فیزیکی، وجود آگاهی و فروکاستناپذیری آن به امور فیزیکی و نهایتاً ناکارآمدی نظریۀ انتخاب طبیعی در تبیین عقل، به نقد نئوداروینیسم مادهگرایانه میپردازد. اما دیدگاه خداباورانه را نیز با این استدلال که اولاً باعث ایجاد دوگانگی و شکاف تبیینی میان امر ذهنی و امر فیزیکی میشود و ثانیاً این دیدگاه نیز همچون دیدگاه مادهگرایان تبیین را به نقطۀ نهایی نمیرساند، مورد نقد قرار میدهد. در مقابل، پیشنهاد وی فرضیۀ همهجاندارانگاری است که مدعی ارائه فهمی طبیعی، ضروری، جامع و در عین حال غیرمادی از طبیعت است. هدف این مقاله که به روش تحلیلی- انتقادی انجام پذیرفته است، در وهلۀ اول، نقد نئوداروینیسم مادهگرایانه با بهره بردن از آراء انتقادی نیگل، و در وهلۀ دوم، استدلال بر این نکته است که بر اساس اصل استنتاج بهترین تبیین، خداباوری در مقایسه با مادهانگاری و فرضیۀ نیگل، تبیین قابل قبولتری است.
Keywords
