علوم و تحقیقات بذر ایران (Sep 2019)
اثر عوامل محیطی بر برخی جنبههای جوانهزنی بذر دو جمعیت علف هرز توق (Xanthium strumarium L.)
Abstract
بهمنظور مطالعه رفتار جوانهزنی دو جمعیت علف هرز توق آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملآ تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. رفتار جوانهزنی دو جمعیت توق در سطوح مختلف خشکی، شوری، دماهای ثابت و دماهای متناوب (روز/شب)، دورههای مختلف روشنایی/ تاریکی و دماهای بالا مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا قوه نامیه و وزن هزاردانه بذور جمعآوری شده دو جمعیت کرج و اهواز تعیین و سپس درصد جوانهزنی بذور این علف هرز در پاسخ به تیمارهای فوقالذکر اندازهگیری شدند. با افزایش شدت خشکی و شوری درصد جوانهزنی، در هر دو جمعیت بهطور معنیداری کاهش یافت، اما مقاومت تودۀ اهواز در برابر تنش شوری و خشکی بیشتر بود. جوانهزنی بذور توده کرج و اهواز در پتانسیل اسمزی 4/0- مگاپاسگال بهترتیب 25/50 و 75/61 درصد و در شوری300 میلیمولار کلرید سدیم بهترتیب 75/10 و 5/18 درصد بود. در بین دماهای ثابت بیشترین درصد جوانهزنی تودۀ کرج (25/85 درصد) و تودۀ اهواز (75/87 درصد) در دمای 30 درجه سلسیوس بود. در بین دماهای متناوب، بیشترین درصد جوانهزنی تودۀ کرج (25/93 درصد) و تودۀ اهواز (75/96 درصد) در دماهای روز/شبِ 35/20 درجه سلسیوس ثبت شد. قرارگیری بذور توق در دماهای بالاتر از 100 درجه سلسیوس باعث کاهش معنیدار درصد جوانهزنی آنها شد، اما مقاومت تودۀ اهواز بیشتر بود. با استفاده از نتایج این تحقیق شاید بتوان از روشهای غیرشیمیایی مدیریت این علف هرز از جمله غرقاب، کنترل مکانیکی، دمایی، آفتابدهی و استفاده از خاکپوش جهت کنترل آن استفاده کرد که مدت زمان غرقاب و کنترل دمایی و آفتابدهی خاک بهتر است برای جمعیت اهواز بیشتر باشد.
Keywords