Sosyal Bilimlerde Bir Yöntem Arayışı Olarak Post-pozitivizm

Abstract

Doğanın yasaları gibi toplumun da yasalarının olduğunu ve sosyal gerçekliğe ulaşmanın bu yasaların keşfedilmesiyle mümkün olduğunu varsayan pozitivizm, on dokuzuncu yüzyıldan yirminci yüzyılın ortalarına kadar sosyal bilimler alanında hakim paradigma olarak kabul edildi. Ancak yirminci yüzyılın başlarından itibaren hem pozitivizme yöneltilen radikal eleştirilere yanıt vermeye çalışan neo-pozitivistler hem de pozitivizmi ontolojik ve epistemolojik bağlamlarda tartışmaya açan felsefecilerin sosyal bilimler üzerindeki etkileri, zamanla pozitivizmin hâkimiyetini kaybetmesini beraberinde getirmiştir. Sosyal bilim çevrelerinde pozitivist paradigmaya yönelik eleştirilerin yoğunluk kazanmasıyla birlikte post-pozitivizm, inşacılık veya yeniden inşacılık ve yorumsamacılık gibi yaklaşımlara olan ilgi de zamanla artış göstermiştir. Bu çalışma, bu yaklaşımlardan biri olan post-pozitivizme odaklanmaktadır. Çalışmada öncelikle sosyal bilimlerde metodolojik bir arayış olarak post-pozitivist yaklaşımın önermeleri ve pozitivist paradigma ile arasındaki temel ayrımlar ele alınmaktadır. Ayrıca bu çalışmada post-pozitivizmin ortaya çıkışını hazırlayan epistemik tartışmalara yer verilmekte ve eleştirel gerçekçilik yaklaşımının post-pozitivist düşüncenin yaslandığı felsefi bir zemin olduğu iddiası gerekçelendirilmeye çalışılmaktadır. Bunun yanı sıra post-pozitivist metodolojinin ilkelerinden hareketle, post-pozitivist paradigmanın bilimsel gerçekliğe ulaşmada kullandığı araştırma yöntemlerine ve tekniklerine de ayrıca değinilmektedir.

Keywords

• post-pozitivizm
• eleştirel gerçekçilik
• pozitivizm
• metodoloji
• çoklu gerçeklik