Horyzonty Wychowania (Aug 2017)
Lokalizacja kontroli bólu a zmęczenie u pacjentów z chorobą nowotworową na różnych etapach leczenia
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest ukazanie wzajemnych powiązań między bólem a zmęczeniem towarzyszącym chorobie nowotworowej na różnych etapach leczenia onkologicznego. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podstawowym problemem jest ustalenie charakteru zależności między umiejscowieniem kontroli bólu a odczuwanym zmęczeniem u pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową leczonych przyczynowo i objawowo. Badania zostały przeprowadzone na grupie 80 pacjentów chorych onkologicznie: 40 leczonych przyczynowo i 40 leczonych objawowo. W badaniach zastosowano: Kwestionariusz Przekonań na Temat Kontroli Bólu S. Skevington oraz Kwestionariusz Skumulowanego Zmęczenia R. Kosugo. PROCES WYWODU: W pierwszej części artykułu został podkreślony subiektywny i wielowymiarowy charakter bólu oraz trudności w jego ocenie. Uwzględniając wpływ procesów poznawczych na doznania bólowe, szczególne znaczenie przypisuje się poczuciu kontroli, które można przedstawić rozwojowo na kontinuum od poczucia kontroli zewnętrznej do wewnętrznej. W drugiej części artykułu zostało opisane zmęczenie, które należy do najczęściej zgłaszanych objawów przez pacjentów na różnych etapach leczenia choroby nowotworowej, niezależnie od jej charakteru i lokalizacji. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza przeprowadzonych badań wykazała, że u osób leczonych przyczynowo na oddziale onkologicznym wewnętrzne umiejscowienie kontroli bólu koreluje ujemnie ze zmęczeniem ogólnym, niepokojem o swoje możliwości oraz symptomami fizjologicznymi zmęczenia. Natomiast u pacjentów leczonych objawowo koreluje ujemnie z przeciążeniem psychicznym. Z kolei zewnętrzna kontrola bólu związana z wpływem lekarzy wykazuje dodatni związek z niepokojem o swoje możliwości, zarówno u pacjentów leczonych przyczynowo, jak i objawowo. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Badania własne podkreślają rolę umiejscowienia kontroli bólu w wyjaśnieniu poczucia zmęczenia towarzyszącego chorobie nowotworowej. Można zaobserwować, że wewnętrzna kontrola bólu obniża prawdopodobieństwo pojawienia się zmęczenia, natomiast zewnętrzna kontrola przypisywana wpływowi lekarzy nasila objawy chronicznego zmęczenia u pacjentów onkologicznych leczonych przyczynowo i objawowo.
