Хабаршы. Психология және социология сериясы (Nov 2015)

Проблема эмоционального выгорания учителя как базовая составляющая сохранения психологического здоровья педагогических работников. Мұғалімдердің эмоциялық жанып кетуінің ерте психодиагностикасы мәселесі пед.қ қызмет-дің псих-лық ден.ғын сақтаудың негізі

  • K. B. Smatova,
  • S. K. Berdibayeva,
  • A. I. Garber,
  • K. Zh. Buzaubakova,
  • S. K. Berdibayev,
  • A. D. Boltayev

Journal volume & issue
Vol. 55, no. 4

Abstract

Read online

В статье рассматривается проблема ранней психодиагностики эмоционального выгорания учителя как базовая составляющая сох­ранения психологического здоровья педагогических работников. На­ми были проанализирован различный психодиагностический матери­ал по выявлению эмоционального выгорания, в ходе которого была выбран немецкий опросник Arbeitsbezogenes Veerrhhaalltteennss­ und EErrlleebbeennss­ muster­AVEM, который был разработан У. Шааршмидтом и А. Фи­шером в Институте психологии Потсдамского университета, кото­рый является многофакторным диагностическим инструментарием, позволяющим определить типы поведения человека в ситуациях профессиональных требований и на данный момент мало известен в профессиональном сообществе психологов Республики Казахстан. Мақалада мұғалімдердің эмоциялық жануының ерте психодиагнос­ тикасы мәселесі педагогикалық қызметкерлердің психологиялық ден­ саулығын сақтаудың негізі ретінде қарастырылады. Көптеген зерттеулер көрсеткендей, педагогикалық мамандық ең үлкен дәрежемен «жанып ке­ту» әсеріне көп түседі екен. Эмоциялық жанып кету тақырыбының өзек­тілігі мұғалім мамандығы әлеуметтік маңыздылықпен сипатталғандық­ тан қоғам тарапынан педагогтың тұлғасына деген талаптардың өсуімен шарттанып отыр. Бірге қайғыра алуға (эмпатия) қабілеттілік мұғалімнің ең маңызды сапаларының бірі, алайда кәсіби іс­әрекеттегі эмоцияның прак­тикалық рөлі жалпы алғанда қайшылықты бағаланады. Келесі фактіні айтуға болады, мұғалімдерді мүмкін деген эмоциялық жүктемеге дайын­ дамайды, педагог мамандығындағы эмоциялық қиындықтарды жеңуге қажетті жеке бастық сапаларды, білімдерді, ептіліктерді мақсатты бағыт­ та қалыптастырмайды. Негізінен жанып кету өзінің дамуының басында ерекше қауіпті болады, себебі «жанып кететін» мұғалім оның симптом­ дарын байқамайды, осы кездегі өзгерістерді сырттан тез көруге болады.

Keywords