واکاوی رفتارهای محیط زیستی و سازوکارهای مدیریت نهادی خشکسالی و تأثیر آن ها بر توسعه معیشت پایدار کشاورزان شهرستان برخوار: کاربرد نظریه انگیزه حفاظتی

Abstract

خشکسالی‌های چند سال اخیر شهرستان برخوار، زیستگاه‌های طبیعی و معیشت روستاییان را بیش­ ازپیش آسیب‌پذیر نموده است. در این راستا، به نظر می‌رسد درک عوامل مؤثر بر رفتارهای محیط زیستی کشاورزان به ­عنوان اولین گام توسعه معیشت پایدار با رویکرد مدیریت نهادی خشکسالی ضروری است. لذا هدف پژوهش حاضر، واکاوی سازوکارهای مدیریت نهادی خشکسالی و تأثیر آن­ها بر توسعه معیشت پایدار کشاورزان شهرستان برخوار استان اصفهان، با تکیه بر نظریه انگیزه حفاظتی است. داده ­ها به­صورت پیمایشی از نمونه‌ای شامل 293 کشاورزان خرده‌پا در فاصله سال­های 1399-1397 در شهرستان برخوار به دست آمد و با استفاده از مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ ها حاکی از آن است که سازه­ های خودکارایی، آسیب­ پذیری درک ­شده و اثربخشی پاسخ، تأثیر مثبت و معنی ­داری بر رفتارهای محیط زیستی کشاورزان داشته، درحالی­ که، سازه‌های شدت مخاطرات درک ­شده و هزینه‌های پاسخ، تأثیر منفی و معنی‌داری بر رفتارهای محیط زیستی نشان داده است. همچنین بر اساس یافته­ ها، سازه‌های رفتارهای محیط‌ زیستی و مدیریت تلفیقی مخاطرات، پیش ­بینی کننده اصلی توسعه معیشت پایدار کشاورزان بودند. به ­علاوه، حفاظت از زیستگاه­ های طبیعی و تنوع زیستی، و ارائه آموزش‌های لازم جهت توسعه آگاهی و مهارت­های کشاورزان در این مناطق روستایی از شاخص‌های بسیار مهمی هستند که بهبود و توسعه معیشت پایدار را در شرایط خشکسالی، افزایش داده و منجر به توسعه روستاهای شهرستان می ­شود.

Keywords

• خشکسالی
• توسعه روستایی
• آسیب‌پذیری درک شده
• توسعه معیشت پایدار
• نظریه انگیزه حفاظت