گرده‌شناسی عسل تولیدی زنبور عسل (Apis mellifera L.) در استان سمنان

Abstract

برای شناسایی منابع شهد و گرده مورد استفاده زنبور عسل در مناطق مختلف استان سمنان در سال 1396، نمونه‌های استاندارد عسل بصورت تصادفی از زنبورداری‌های 25 منطقه مختلف استان جمع‌آوری شد. دانه‌های گرده موجود در نمونه‌های عسل با دانه‌های گرده از گونه‌های گیاهی که در تشکیل عسل نقش دارند از نظر مرفولوژیکی مقایسه شدند. بر اساس تنوع مرفولوژیکی دانه‌های گرده موجود در نمونه‌های عسل تعداد 505 نوع دانه گرده متعلق به 83 خانواده گیاهی شناسایی شد. با توجه به تنوع و فراوانی دانه‌های گرده شناسایی شده در نمونه‌های عسل مطالعه شده، مهم‌ترین گونه‌های گیاهی مورد استفاده زنبور عسل در مناطق مهم زنبورداری استان به ترتیب مربوط به تیره‌های گیاهی کاسنی، بقولات، نعنائیان، رزاسه، چتریان، چلیپائیان، سوسن و آلاله بودند. در این تحقیق با استفاده از هموسایتومتر اقدام به شمارش دانه‌های گرده موجود در نمونه‌های استاندارد 10 گرمی عسل با 10 تکرار شد. از نظر تراکم تعداد دانه گرده در حجم استاندارد عسل مشخص شد که 4% از نمونه‌ها دارای کمتر از 20000 دانه گرده در نمونه استاندارد (10 گرم عسل) بوده و در کلاس 1 (بسیار ضعیف) قرار گرفتند. هیچ نمونه عسلی در کلاس 2 یا ضعیف (20000 تا 100000 دانه گرده) قرار نگرفت. 72% از نمونه‌ها در کلاس 3 یا متوسط (100000 تا 500000 دانه گرده در نمونه)، 16% نمونه‌ها در کلاس 4 یا خوب (500000 تا1000000 دانه گرده) و 8% از نمونه‌ها در کلاس 5 یا عالی (بیش از 1000000 دانه گرده) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که زنبور عسل معمولی در شرایط منطقه مورد مطالعه در رفتار چراگری وابستگی به گیاه خاصی ندارد. آنالیز دانه‌های گرده عسل نشان داد به استثنای چند مورد خاص، منابع مورد چرای زنبور‌های عسل کارگر در شرایط منطقه بسته به فصل و شرایط، طیف متنوعی از گیاهان گلدار را در بر می‌گیرد.

Keywords

• دانه گرده
• زنبور عسل
• عسل
• گرده‌شناسی عسل