مطالعات زبان و ادبیات غنایی (Jan 2023)
گل‌کشتی، شهرآشوبی گمنام از عصر صفوی
Abstract
بسیارند شاعرانی که در تذکره‌ها از آن‌ها نامی به میان نیامده و به مرور زمان نسخه‌های خطی دیوان آنان در گوشه و کنار جهان شناخته شده و مورد بررسی و مداقّة محققان قرار گرفته است. بدیهی است که نسخه‌های خطی به دست آمده و بویژه شهرآشوب‌ها به عنوان تاریخ محلی منظوم، فرهنگ لغتی به جای مانده از واژه‌‌ها و اصطلاحات و همچنین منبع موثقی از اطلاعات تاریخی، اجتماعی و فرهنگیِ زمان خود محسوب شده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و پژوهش دربارة آن‌ها ضروری است. «گل‌کشتی» یکی از آثار میرنجات اصفهانی از شاگردان صائب تبریزی و متعلق به دورة صفویه است. روش تحقیق به صورت کیفی، توصیف و تحلیل 270 بیت از نسخۀ خطی گل‌کشتی است. استخراج و بازیابی کلمات و اصطلاحات خاص و متداول دورة صفوی، بازیابی آداب و رسوم اجتماعی، معرفی طبقات اجتماعی، طرح دیدگاه مردم به کُشتی در جایگاه حرفه‌ای پرطرفدار با بیان بیش از 170 فن و معرفی شهرآشوب گل‌کشتی، تنها سند موثقی که ثابت می‌کند در قدیم به جای زورخانه از «ورزش‌خانه» استفاده می‌شد، همگی از نتایج به دست آمدة این پژوهش است.
