CO2 Emisyonu ve Birincil Enerji Tüketimi Arasındaki İlişkinin Kantil Regresyon Modeli ile İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada doğrusal regresyon analizinin varsayımlarının sağlanmadığı durumlarda kullanılabilecek olan kantil regresyon analizi ile Türkiyede 2000-2020 yılları arasındaki CO2 emisyonu ve birincil enerji tüketimi arasındaki ilişkinin modellenmesi amaçlanmıştır. Çalımanın ilk böümünde uygun regresyon modeli elde edildikten sonra, veri setine aykırı değerler eklenerek bu gözlemlerin varlığında sonuçlar yeniden elde edilmiş ve kantil regresyonun performansı değerlendirilmiştir. Uygun modelin seçiminde hata kareler ortalamasının karekökü (RMSE) ve ortalama mutlak hata (MAE) kriterleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; Türkiye’de 2000-2020 yılları arasında ortalama CO2 emisyonu 289.62±68.12 milyon ton ve ortalama birincil enerji tüketimi 4.66±1.21 exajoule olarak belirlenmiştir. CO2 emisyonundaki değişimin %98.74’nün birincil enerji tüketimi ile açıklandığı ve değişen varyans probleminin varlığında kantil regresyon analizinin, doğrusal regresyon analizinden daha güvenilir sonuçlar verdiği elde edilmiştir. Kantil regresyon modeline göre; birincil enerji tüketimindeki bir exajoule’luk artışın CO2 emisyonunun τ=0.50. kantilinde yaklaşık olarak 54.3 milyon ton artışa sebep olacağı belirlenmiştir. Aykırı değerlerin varlığında τ=0.25 ve τ=0.50 için elde edilen kantil regresyon modelleri en uygun modeller olup birbirine oldukça yakın sonuçlar vermiştir. Bu modellerin, CO2 emisyonu ve birincil enerji tüketimi arasındaki ilişkinin modellenmesinde çıkarsama amaçlı kullanılması önerilmektedir.

Keywords

• birincil enerji tüketimi
• co2 emisyonu
• doğrusal regresyon
• kantil regresyon
• primary energy consumption
• co2 emission
• linear regression
• quantile regression