زبان پژوهی (Nov 2017)
بررسی طرح وارههای موجود در ضرب المثلهای شمال خوزستان در گویش دزفولی
Abstract
در پژوهش حاضر، استعارههای رایج در پیکرۀ ضربالمثلهای شمال خوزستان، در چارچوب معنیشناسی شناختی بر اساس مدل انتخابی «طرحوارههای تصویری گرین و ایوانز» (2006) بررسی میشوند.ثبت و ضبط کردن زبانها و گویشها یکی از عوامل حفظ و انتقال صحیح زبان از نسلی به نسلدیگر است. یکی از علل فراموشی تدریجی زبانهای محلی را میتوان در نبود متون ادبی آنها دانست. در این راستا، ضربالمثلها میتوانند بهعنوان بخشی از فرهنگ هویت ملی، هویت فردی و اجتماعی نقش عظیمی را در انتقال و شناخت مفاهیم و مطالعات زبانی ایفا کنند. نقش ضربالمثلها و کشف ساختار نظام شناختی آنها در راستای ارتباط با محیط پیرامون خود، تأثیربسزایی بر چگونگی انتخاب عناوین و پردازش هدفمند آنها در گویشهای مختلف ایرانی دارند. از این رو انجام این تحقیق در قالب معنیشناسی شناختی اهمیت پیدا میکند. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- استقرایی انجامگرفته و بخشی از دادههای جمعآوریشده از طریق روش میدانی از گویشوران بومی منطقه بوده است. نتایج بهدستآمده از این تحقیق نشان میدهد که تعامل تجربه و محیط پیرامون در شکلگیری طرحوارهها و استعارههای مفهومی نقش ارزشمندی را در کاربرد مفاهیم شناختهشده در گفتمان مخاطبان ایفا میکند؛ همچنین انواع کلی طرحوارههای مشخصشده در مدل گرین و ایوانز (2006) ازجمله طرحوارة فضا، طرحوارة حرکتی، طرحوارة ظرف (حجم)، نیروی متقابل، طرحوارة اتحاد و طرحوارة موجودیت، در ضربالمثلهای شمال خوزستان در گویش دزفولی یافت میشود.
Keywords