بررسی اقتصادی مهاجرت زنبورداران با استفاده از رهیافت ابرکارایی (مطالعه موردی: شهرستان رودسر)

Abstract

شهرستان رودسر، به ‏لحاظ شرایط بوم ‏شناختی و تنوع بالای گیاهی، از توان مناسب در زمینه زنبورداری برخوردار است. زنبورداری، نسبت به سایر فعالیت‌های کشاورزی، به سرمایه کمتر و زمین محدودتری نیاز دارد. با این همه، زنبورداران عموماً از درآمد نسبتاً پایین‌تری برخوردارند و لازم است برای افزایش تولید و درآمد آنها تدابیری اندیشیده شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی کارآیی فنی واحدهای زنبورداری شهرستان رودسر انجام شد و گردآوری داده‌های پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی به‏ صورت حضوری و با تکمیل پرسشنامه از 150 زنبوردار در سال 1399 صورت گرفت. برای شناسایی داده‌های پرت (Outliers)در مجموعه داده‌ها از روش ابر داده (Data Cloud)بهره گرفته شد. همچنین، برای تشخیص آزمون نوع بازده نسبت به مقیاس، از روش بوت‏استرپ و برای تخمین کارآیی فنی نسبت به مرز گروهی نیز از مدل تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) استفاده شد؛ سرانجام، برای رتبه­ بندی واحدهای مورد مطالعه، از مدل ابرکارآیی بهره گرفته شد. بر اساس نتیجه آزمون‌های کولموگروف- اسمیرنوف و من‌ویتنی، زنبوردارانی که کوچ می‌کنند، نسبت به زنبور‌دارانی که کوچ نمی‌کنند (ساکن)، به ‏طور میانگین، از ابرکارآیی بالاتری برخوردارند. نتایج کارآیی فنی نیز نشان داد که با استفاده از نهاده‌های فعلی، امکان افزایش تولید عسل برای زنبوردارانی که کوچ می‏کنند (مهاجر)، به میزان 6/26 درصد و برای زنبوردارانی که کوچ نمی‌کنند (ساکن)، به میزان 7/34 درصد وجود دارد. در پایان، از آنجا که برخی از کشاورزان و باغداران، به ‏علت ناآگاهی از اهمیت گرده ‏افشانی زنبور عسل، اجازه استقرار کندوهای زنبورداران در مزارع و باغ­های خود را نمی‏دهند، در قالب یک پیشنهاد، شایسته است که دولت و یا سازمان­های غیردولتی، با انجام فعالیت‌های فرهنگی و ترویجی، گام‌هایی مؤثر در راستای آگاهی‏ بخشی بدین دسته از کشاورزان و باغداران در این زمینه بردارند.

Keywords

• شهرستان رودسر
• ابر داده
• بوت استرپ
• ابر کارایی
• کولموگروف - اسمیرنوف