Journal of Agricultural Science and Sustainable Production (Jan 2023)
استفاده از روش نوین برای سنجش میزان پایداری در سیستم های کشاورزی
Abstract
تصمیم‌گیری درباره این موضوع که کدام الگوی کشت مطابقت بیشتری با کشاورزی پایدار دارد، کار آسانی به نظر نمی‌رسد. در این پژوهش ضمن اندازه‌گیری برخی شاخصهای مهم از جمله درآمد خالص، تعداد عملیات مکانیزه، سوخت مصرفی، بهره‌وری آب، سم و کود شیمیادی مصرفی، نسبت انرژی، شدت انرژی و میزان استراتژیک بودن آن در تولید پایدار محصولات کشاورزی در دشت مغان، برای اولین بار با استفاده از روش نوین، بهترین الگوی کشت معرفی گردید. نتایج نشان داد، محصول سیر بیشترین درآمد خالص، کمترین تعداد عملیات مکانیزه، کمترین سوخت مصرفی، بیشترین تعداد نفرکارگرروز در هکتار، کمترین کود شیمیایی مصرفی، پایین ترین نسبت و شدت انرژی با کمترین مقدار استراتژیک بودن دارا است. کشت بادام زمینی کمترین مقدار سم مصرفی و الگوی کشت گندم-ذرت علوفه‌ای بیشترین بهره‌وری آب، بیشترین سوخت و کود شیمیائی مصرفی را در یک سال زراعی دارد. همچنین بیشترین کود شیمیائی مصرفی هم از آنِ الگوی گندم-ذرت دانه‌ای است. بیشترین و کمترین نسبت انرژی نیز به ترتیب مربوط به الگوی کلزا-ذرت دانه‌ای و سیر و بیشترین و کمترین شدت انرژی به ترتیب به الگوهای کلزا-ذرت دانه‌ای و سیر اختصاص دارد. همچنین نتایج نشان داد که الگوی کشت گندم-ذرت علوفه‌ای با 78/0 CL*= بیشترین میزان مطابقت (جایگاه اول) با الگوی کشاورزی پایدار در بین الگوهای رایج در منطقه مغان دارد و علی رغم اینکه کشت سیر بیشترین درآمد خالص را عاید کشاورز می‌کند، لیکن به دلیل نیاز به نیروی کارگری بیشتر و کمترین نسبت انرژی (44/1= ER) در جایگاه‌های پایین رتبه‌بندی کشاورزی پایدار قرار دارد.
Keywords
