هیدروژئومورفولوژی (Aug 2023)
ارزیابی فرونشست زمین در دشت گرگان
Abstract
در سالهای اخیر، پدیده بازگشتناپذیر فرونشست زمین، باعث بروز مخاطره جدی محیطی در دشتهای مختلف ایران از جمله دشت گرگان شده است. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در بروز فرونشست در دشت گرگان بود. روش تحقیق شامل دو بخش شناسایی مناطق فرونشست و بررسی عوامل و پارامترهای مؤثر و ارزیابی میزان تأثیر هرکدام بود. در بخش شناسایی، از تکنیک تداخل سنجی راداری استفاده شد که مبنای آن مقایسه فاز گرفتهشده از دو مجموعه داده رادار از یک منطقه در دو زمان مختلف و با ایجاد اینترفروگرام است که قادر بهاندازهگیری تغییرات سطح زمین در دوره زمانی است و در بخش بررسی عوامل موثر، نحوه تعیین و تحلیل پارامترهای مؤثر همچون میزان افت سطح آب، جنس و ضخامت لایههای خاک بهخصوص لایههای ریزدانه خاک موردبررسی قرارگرفت. نتایج تحلیل دادههای ماهوارهای بیانگر آن است که منطقه بهطور پیوسته در حال نشست است. نقشه سرعت میانگین تغییر شکل در راستای خط دید ماهواره که از تحلیل سری زمانی بهدستآمد، آهنگ فرونشست را 14 میلیمتر در ماه (169میلیمتر در سال) نشان داد. محدوده فرونشست شناسایی شده تقریباً روند شرقی- غربی دارد که با روند ساختارهایی نظیر خزر همخوانی دارد. نمودارهای تراز سطح آب و میزان بارندگی این محدوده در سالهای 1385 تا 1389 علیرغم نوسانات فصلی، روند نزولی نشان میدهند و تحلیل پارامترهای مؤثر، نشان میدهد که نشست، به دلیل افت یکسان آب و یا ضخامت یکسان لایه ریزدانه در اعماق مختلف، متفاوت میباشد.
Keywords