Dini Araştırmalar (Jun 2017)
GEORGE HERBERT MEAD'IN SOSYAL AHLAK ANLAYIŞI
Abstract
Klasik Amerikan pragmatistlerinden George Herbert Mead’a göre benlik, ne salt zihinden ibarettir, ne de ontolojik çatallaşmayı içerir. O, bunun yerine sadece analitik bir ayrım olarak benliği (self) özne benlik (I) ve nesne benlik (me) olarak ifade eder. Ancak ne özne benliği nesne benlik olmaksızın, ne de nesne benliği özne benlik olmaksızın düşünebiliriz. Özne benlik, doğrudan deneyimlerimizde kendisini göstermez, eylemin gerçekleşmesinden sonra biliş alanına girer. O, hafızamızda ve geçmişimiz olarak görülür. Nesne benlik ise dış dünyadan edindiğimiz kabulleri, davranışları ve normları içselleştirmek suretiyle deneyimde görülen benliktir. Ahlak bu benlikler arasındaki bağlantıların ve bir bütün olarak benlikle “öteki” arasındaki bağlantıların farkındalığına dayalı olarak açıklanmalıdır. Bu açıdan hem benlik hem de ahlak kökeni itibarıyla toplumsaldır. Yazımız Mead’da ahlakın temelinin ne salt birey, ne de salt toplum olduğunu ancak herhangi bir üst akıl ya da metafiziksel referans olmaksızın bu iki unsurun da içinde bulunduğu bir ağlar sistemi olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır.
Keywords
