طرد از میدان آموزش و بازتولید نابرابری جنسیتی: تحلیل روایت زنان روستاهای شهرستان دهگلان

Abstract

پژوهش حاضر به دنبال روایت‏های زنان روستایی از نابرابری جنسیتی در میدان آموزش است، این مقاله ضمن تفسیر موقعیت‏های فرودستی آنان، به کاوش در روایت زنان از وضعیت مناسبات آموزش‌ـ جنسیت و عوامل برسازندة طرد از میدان آموزش و نابرابری جنسیتی در میدان آموزش می‌پردازد. برای این منظور از دستگاه نظری پی‏یر بوردیو به‌عنوان راهنمای کار و صورت‌بندی مفاهیم بهره جسته‏ایم. این پژوهش در سنتِ روشیِ کیفی صورت گرفته و از روش تحلیل روایت مضمونی برای کشف و استخراج مقولات استفاده شده است که در آن ابزارهای مشاهدة مشارکتی و مصاحبة عمیق جهت گردآوری داده‏های مورد نیاز به کار گرفته شده است. میدان پژوهش حاضر مناطق روستایی شهرستان دهگلان است که با منطق نمونه‏گیری کیفی و هدفمند علاوه بر نمونه‏گیری از فضا (روستاهای بزرگ، متوسط و کوچک) نمونه‏گیری هدفمند و نظری نیز از سوژه‏های مورد مطالعه به عمل آمده که بر‌مبنای آن با 32 نفر از زنان 15 تا 35 ساله در 6 سکونت‏گاه روستایی با رعایت حداکثر تنوع مصاحبه‏های عمیق به عمل آمد. داده‏های حاصل از روایت در قالب 78 تم اولیه، 36 خرده‏تم، 8 تم اصلی و یک تم نهایی کدگذاری و صورت‌بندی شدند. تم‏های اصلی حاصل از روایت‏ها عبارت‌اند از: جامعه‏‏پذیری جنسیتی، مکانیسم تعمیق نابرابری اجتماعی، فقر مادی، فقر فرهنگی، عدم دسترسی به مراکز آموزشی، ازدواج زودرس دختران، محدودیت زنان در ورود به عرصه‏های عمومی و بازتولید ساختار اجتماعی. مقولة نهایی نیز آموزش به‌مثابة یک میدان تولید نابرابری جنسیتی در مناطق روستایی است که داستان روایت‏های متکثر زنان حول آن شکل گرفته و بدان معنا بخشیده‏اند.

Keywords

• آموزش
• بازتولید
• تحلیل روایت
• زنان روستایی
• نابرابری اجتماعی