Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Aug 2014)
KRİZ ÖNCESİ VE KRİZ SONRASI DÖNEMLER İTİBARİYLE KATILIM BANKALARI VE TİCARİ BANKALARIN KARLILIĞI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ARAŞTIRMA
Abstract
İslami bankacılık son yıllarda hızlı bir büyüme göstermektedir. İslami bankacılık Türkiye’de kalkınma bankacılığı olarak adlandırılmaktadır. Türk finansal sisteminde bankaların ekonomiye büyük katkısı mevcuttur Katılım bankalarının önemi de her geçen gün artmaktadır. Dolayısıyla katılım bankaları ve ticari bankaların karlılıklarını kriz öncesi ve kriz sonrası dönemler itibariyle karşılaştırmak araştırmaya değerdir. Bu çalışmanın amacı, katılım bankalarının ve ticari bankaların karlılığı arasında kriz farklılık gösterip göstermediğini araştırmaktır. Ayrıca çalışma, katılım ve ticari bankaların karlılığını belirleyicilerinin kriz öncesi dönemde farklı olup olmadığını araştırmaktadır. Bu araştırmaları yapabilmek için çalışmada t-testi tekniği kullanılmıştır. Analiz dönemi 2005-2013 dönemini kapsamakta olup, bu dönem kriz öncesi 2005-2007 ve kriz sonrası 2008-2013 olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Veriler Türkiye Bankalar Birliğinin web sayfasından elde edilmiştir www.tbb.org.tr Çalışmada 6 ana ve 8 alt finansal orandan yararlanılmıştır. Ana oranlar banka karlılığı, sermaye yapısı, aktif kalitesi, bilanço yapısı, likidite ve maliyet yönetimi oranlarıdır. Banka karlılığını ölçmek için iki finansal orandan yararlanılmıştır; bu oranlar varlık karlılığı AK ve öz sermaye karlılığı ÖK ’dır. Karlılığın belirleyicilerini analiz etmek için kullanılan ana ölçütlerin alt ölçütleri ise öz sermaye/aktif toplamı, takibe düşen krediler net /toplam krediler, toplam krediler/aktif toplamı, toplam mevduat/aktif toplamı, dönen varlıklar/kısa vadeli yabancı kaynaklar ve genel giderler/aktif toplamı oranlarıdır. Sonuçlar son finansal krizin hem katılım hem de ticari bankaların karlılığını etkilediğini göstermiştir. Ancak son finansal krizin katılım bankalarının karlılığında istatistiki olarak anlamlı bir etkisinin olduğu bulunurken ticari bankaların karlılığında anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Katılım bankalarının krizden daha fazla etkilenmesinin nedenini araştırmak için kriz öncesi dönemde karlılığın belirleyicileri açısından bu iki banka türünde bir farklılık olup olmadığını belirlemek için de t-testleri uygulanmıştır. T-testleri sonucunda kriz öncesi dönemde sermaye yapısı, aktif kalitesi ve likidite yapısında bu iki banka türünün istatistiki olarak bir farklılık gösterdiği bulunmuştur. Kriz öncesi dönemde ticari bankaların katılım bankalarına göre daha iyi aktif kalitesine, sermaye yapısına ve likidite oranlarına sahip olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak krizden daha az etkilenmek için aktif kalitesi, sermaye yapısı ve likidite oranlarının iyileştirmesinin önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
