İlahiyat Tetkikleri Dergisi (Dec 2024)
Medeni Durum ve Dindarlık: Meta-Analitik Bir Çalışma
Abstract
Son yıllarda ülkemizde din psikolojisi alanında veriye dayalı dindarlık araştırmaları artmıştır. Dindarlığın pek çok bağımlı ve bağımsız değişkenle birlikte araştırıldığı görülmektedir. Dindarlığı konu edinen çalışmalardaki artış, bu konuda meta-analitik çalışmaların yapılması gerekliliğini göstermektedir. Ancak yerli alanyazında özellikle cinsiyet değişkenini ele alan birkaç meta-analitik çalışma dışında diğer demografik değişkenlerle dindarlık ilişkisini inceleyen meta-analiz çalışması bulunmamaktadır. Bu çalışmada dindarlık üzerinde medeni durum değişkeninin etkisini anlamak için meta-analiz araştırması yapılmıştır. Çalışmamızın Türkiye’de medeni durum-dindarlık ilişkisini ele alan ilk meta-analiz araştırması olması, çalışmanın önemini artırmaktadır. Bu meta-analiz araştırması için öncelikle anahtar kelimeler ile birlikte dâhil edilme kriterleri belirlenmiş ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanında bu kriterlere göre arama yapılmıştır. 11 doktora, 59 yüksek lisans ve 1 tıpta uzmanlık tezi olmak üzere toplamda 71 tezin dâhil edilme kriterlerine uyduğu ve metaanaliz için uygun veriler içerdiği görülmüştür. Bu tezlerden 4’ü iki farklı veri içerdiği için her bir veri seti ayrı bir çalışma olarak araştırmaya dâhil edilmiştir. Böylece meta-analize dâhil edilen çalışma sayısı 75’e yükselmiştir. Araştırma örneklemi 19346’sı evli (%55,8), 15307’si bekâr (%44,2) olmak üzere toplam 34653 kişiden oluşmaktadır. Çalışmada genel dindarlık puanları esas alınmış olup, etki büyüklüğü (Hedges’s g), yayın yanlılığı ve heterojenlik testi CMA v.4 analiz programı aracılığıyla hesaplanmıştır. Araştırma bulgularına göre meta-analiz, genel dindarlık boyutunda heterojen bir dağılımla anlamlı istatistiksel değerler ortaya çıkarmıştır (p<0,001). Araştırmaya dâhil edilen toplam 75 çalışmanın 41’inde anlamlı farklılık bulunmuştur. Analizler medeni duruma göre dindarlık boyutunda evliler lehine anlamlı bir farklılığın olduğunu göstermiştir. Araştırmada dindarlığın ortalama etki büyüklüğünün 0,242 olduğu (güven aralığı 0,141 ila 0,343 arasında) tespit edilmiştir.
Keywords
